Science Wiki
Register
Advertisement

Όριον

limit, bound


Quotes-Clarke-Possible-Impossible-01-goog

Arthur Clarke
Ανεφικτότητα
Όριο
Περιορισμός
Υπερβατικότητα
Ο μοναδικός τρόπος
να ανακαλύψουμε τα όρια του Εφικτού είναι
να τα υπερβούμε και να προχωρήσουμε στο Ανέφικτο

Lime-01-goog

Μαθηματικό Όριο
Συναρτησιακή Σύγκλιση

Limes-01-goog

Μαθηματικό Όριο
Συναρτησιακή Σύγκλιση

Functions-Limit-02-goog

Μαθηματικό Όριο
Συναρτησιακή Σύγκλιση

Limits-15-goog

Μαθηματικό Όριο
Μαθηματική Σύγκλιση

Limit-function-11-goog

Μαθηματικό Όριο
Μαθηματική Σύγκλιση

Convergence-01-goog

Συναρτησιακή Σύγκλιση
Μαθηματικό Όριο

Limits-Rules-01-goog

Μαθηματικό Όριο

- Μία έννοια.

Ετυμολογία[]

Η ονομασία "Όριο" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη " όρος".

Εισαγωγή[]

Ιδιαίτερης σημασίας το Μαθηματικό Όριο

Με τον όρο «όριο» στα Μαθηματικά, νοείται η διαρκής προσέγγιση ενός σημείου ή, διαφορετικά, η διαρκής μείωση μιας απόστασης, χωρίς όμως ποτέ αυτή να μηδενίζεται.

Συνήθως, η έννοια του ορίου χρησιμοποιείται για να περιγραφεί η συμπεριφορά μιας συνάρτησης καθώς το όρισμά της πλησιάζει κάποιο σημείο ή καθώς αυξάνεται (αντίστοιχα μειώνεται) απεριόριστα. Η έννοια του ορίου συνάρτησης περιλαμβάνει και την έννοια του ορίου ακολουθίας όπου εκεί η έννοια του ορίου χρησιμοποιείται για να περιγράψουμε τη συμπεριφορά της ακολουθίας καθώς ο δείκτης της αυξάνεται απεριόριστα.

Όριο ακολουθίας[]

Θεωρούμε την ακολουθία:

με όρους:

Είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς ότι οι όροι της ακολουθίας πλησιάζουν ολοένα και περισσότερο το 0 καθώς ο δείκτης της n αυξάνεται. Για τη συγκεκριμένη ακολουθία μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε ότι για καμιά τιμή του n δεν θα υπάρξει όρος (ίσος ή) μικρότερος του μηδενός. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι η ακολουθία μας δεν μπορεί να υπερβεί το μηδέν, με άλλα λόγια ότι έχει όριο τον αριθμό 0.

Ένας άτυπος ορισμός του ορίου ακολουθίας είναι ο εξής: μια ακολουθία λέμε ότι έχει όριο ή ότι συγκλίνει σε ένα αριθμό L, όταν οι όροι της πλησιάζουν όλο και περισσότερο τον αριθμό αυτό καθώς ο δείκτης της αυξάνεται απεριόριστα.

Ο αυστηρός ορισμός της σύγκλισης μιας ακολουθίας σε πραγματικό αριθμό είναι ο εξής:λέμε ότι ο αριθμός L είναι όριο της ακολουθίας αν για κάθε ε > 0 υπάρχει (τουλάχιστον ένας) φυσικός αριθμός n0 τέτοιος, ώστε για κάθε n>n0 να ισχύει:

και το συμβολίζουμε με:

Διαισθητικά ο ορισμός προσδιορίζει ότι: αν μια ακολουθία συγκλίνει σε ένα αριθμό L τότε οποιαδήποτε περιοχή του L και αν επιλέξουμε, μετά από κάποιον όρο της ακολουθίας όλοι οι επόμενοι θα βρίσκονται μέσα στην περιοχή αυτή. Σύμφωνα με τον ορισμό, αυτό μπορεί να γίνει για οσοδήποτε μικρή περιοχή του L.

Φυσικά είναι δυνατόν μια ακολουθία να μην συγκλίνει σε πραγματικό αριθμό. Μπορεί για παράδειγμα να αποκλίνει στο ή στο ― ή ακόμα να μην έχει όριο καθόλου. Παράδειγμα ακολουθίας που δεν έχει όριο είναι η . Αν όμως μια ακολουθία έχει όριο είτε πραγματικό αριθμό είτε άπειρο, τότε αποδεικνύεται ότι αυτό είναι μοναδικό.

Στη γενική περίπτωση ένος μετρικού χώρου Μ, και όχι συγκεκριμένα του , ο ορισμός είναι αντίστοιχος και η απόσταση ορίζεται από τη μετρική του χώρου αυτού.

Η έννοια του ορίου ακολουθίας και του ορίου συνάρτησης είναι πολύ στενά συνδεδεμένα. Μάλιστα ο ορισμός του ορίου ακολουθίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ορίσουμε γενικά το όριο συνάρτησης.

Όριο συνάρτησης[]

Έστω ότι είναι μια συνάρτηση με και είναι ένας πραγματικός αριθμός. Η έκφραση:

σημαίνει ότι το f(x) παίρνει τιμές όσο θέλουμε κοντά στο L αρκεί το x να πλησιάσει αρκετά κοντά το . Όταν γίνεται αυτό, λέμε ότι το όριο της f καθώς το x τείνει στο είναι L.

Να σημειώσουμε ότι η πιο πάνω έκφραση μπορεί να είναι αληθής ακόμα και όταν το L δεν είναι η τιμή της συνάρτησης στο , δηλαδή ή ακόμα και όταν το L δεν είναι τιμή της συνάρτησης για κανένα x του πεδίου ορισμού της. Επίσης η έκφραση αυτή έχει νόημα μόνο καθώς το x πλησιάζει συγκεκριμένα σημεία . Τα σημεία αυτά ενδέχεται να μην ανήκουν στο πεδίο ορισμού της f, δηλαδή η πιο πάνω έκφραση μπορεί να έχει νόημα και για σημεία στα οποία η f δεν ορίζεται καν. Τα επόμενα παραδείγματα ξεκαθαρίζουν κάπως την κατάσταση.

Θεωρείστε την συνάρτηση με και ας δούμε πως συμπεριφέρεται καθώς το x πλησιάζει τον αριθμό 2.

f(1.9) f(1.99) f(1.999) f(2) f(2.001) f(2.01) f(2.1)
0.4121 0.4012 0.4001 0.4 0.3998 0.3988 0.3882

Καθώς το x πλησιάζει το 2, η τιμή της συνάρτησης, f(x) πλησιάζει το 0.4 και για αυτό λέμε ότι το όριο της f καθώς το x τείνει στο 2 είναι 0.4 και γράφουμε:

Σε αυτή την περίπτωση η συνάρτηση f ορίζεται στο σημείο x = 2 και ισχύει:

Θεωρείστε τη συνάρτηση με:

Το όριο της g καθώς το x πλησιάζει το 2 είναι 0.4 όπως και στο προηγούμενο παράδειγμα αλλά, εδώ αν και η f ορίζεται στο σημείο x = 2 ισχύει:

Στα προηγούμενα δύο παραδείγματα μελετήσαμε το όριο της συνάρτησης σε ένα σημείο του πεδίου ορισμού της. Θεωρείστε τώρα τη συναρτηση με:

f(0.9) f(0.99) f(0.999) f(1.0) f(1.001) f(1.01) f(1.1)
1.95 1.99 1.999 undef 2.001 2.010 2.10

Σε αυτή την περίπτωση η f δεν ορίζεται στο σημείο 1 αλλά καθώς το x πλησιάζει το 1 η f πλησιάζει τον αριθμό 2. Η f αν και δεν ορίζεται στο σημείο 1 έχει όριο καθώς το x τείνει στο 1, τον αριθμό 2. Γράφουμε:

Αυστηρός ορισμός[]

Μέχρι τώρα έχουμε χρησιμοποιήσει εκφράσεις όπως πλησιάζει, τείνει, γίνεται όσο θέλουμε κοντά οι οποίες φυσικά δεν είναι αυστηρές. Η έννοια του ορίου ορίζεται αυστηρά παρακάτω.

Έστω μια συνάρτηση και x0 ένα σημείο συσσώρευσης του Α. Λέμε ότι το όριο της f στο σημείο x0 είναι ίσο με τον πραγματικό αριθμό L, αν για μια οποιαδήποτε ακολουθία xn στο Α που συγκλίνει στο x0 η ακολουθία (f(xn)) συγκλίνει στο L.

Ο παραπάνω ορισμός του ορίου μπορεί να διατυπωθεί και με την χρήση των ε και δ. Ο ε-δ ορισμός του ορίου συνάρτησης είναι ο εξής:

Έστω μια συνάρτηση και x0 ένα σημείο συσσώρευσης του Α. Λέμε ότι το όριο της f στο σημείο x0 είναι ίσο με τον πραγματικό αριθμό L, αν: για κάθε ε>0 υπάρχει (τουλάχιστον ένα) δ = δ(ε)>0 τέτοιο ώστε:

αν και , τότε .

Φυσικά είναι δυνατόν μια συνάρτηση να μην έχει όριο στο x0 κάποιο πραγματικό αριθμό αλλά να έχει όριο το ή το ή ακόμα να μην έχει όριο καθόλου. Αντίστιχοι ορισμοί μπορούν να δοθούν για μη πεπερασμένο όριο συνάρτησης στο x0..

Όριο συνάρτησης στο άπειρο[]

Ορισμένες φορές επιθυμούμε να δούμε πως συμπεριφέρεται μια συνάρτηση όταν η ανεξάρτητη μεταβλητή μεγαλώνει απεριόριστα. Για αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει η έννοια του όριου της συνάρτησης το άπειρο. Για παράδειγμα για τη συνάρτηση: με έχουμε τα εξής:

f(1) = 1
f(10) = 0.1
f(100) = 0.01
f(100000) = 0.00001

Είναι εύκολο να δούμε ότι οι τιμές της f πλησιάζουν ολοένα και περισσότερο το 0 καθώς το x αυξάνεται, χωρίς όμως να το φτάνουν ή να το ξεπερνούν ποτέ. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι το όριο της f στο είναι μηδέν. Ο αυστηρός ορισμός είναι ο εξής:

Έστω μια συνάρτηση και έστω ότι το είναι σημείο συσσώρευσης του Α. Λέμε ότι το όριο της f στο σημείο x0 είναι ίσο με τον πραγματικό αριθμό L, αν: για κάθε ε>0 υπάρχει (τουλάχιστον ένα) δ = δ(ε)>0 τέτοιο ώστε:

αν και , τότε .

Κανονικοποίηση[]

Wavefunctions-Probability-01-goog

Πιθανότητα Ενδεχόμενο

Functions-Dirac-animation-01-goog

Συνάρτηση Dirac

Εδώ μία χρήση στην κανονικοποίηση της κυματοσυνάρτησης με εμπλοκή πιθανότητας

Έστω η Αλγεβρική Παράσταση

Είναι προφανές ότι ισούται με την μονάδα

Κάνουμε διάσπαση σε δύο κλάσματα

Λαμβάνουμε τα όρια

α) πρώτα το όριο για x τείνοντος στο μηδέν

οπότε έχουμε:

β) μετά το όριο για x τείνοντος στο άπειρο

αλλά

οπότε έχουμε:

Οπότε:

  • στην πρώτη περίπτωση, ο πρώτος όρος γίνεται μηδέν και ο δεύτερος γίνεται μονάδα.
  • στην δεύτερη περίπτωση, ο πρώτος όρος γίνεται μονάδα και ο δεύτερος γίνεται μηδέν.

Και στις δύο περιπτώσεις, το άθροισμα είναι η μονάδα.

Σημείωση: Η παράσταση αυτή είναι χρήσιμη στην Κβαντική Φυσική (ακριβέστερα, στην Κλασσική Πιθανοθεωρία) (pbit) καθόσον τα δύο κλάσματα αντιστοιχούν σε ποσοστά πιθανότητας που προφανώς πρέπει να έχουν άθροισμα μονάδα (δηλ. βεβαιότητα)

οπότε:

Όταν η παράμετρος (x) τείνει στο άπειρο το ενδεχόμενο a τείνει στο μηδέν και το ενδεχόμενο b αποκτά βεβαιότητα

Υποσημειώσεις[]

Εσωτερική Αρθρογραφία[]

Βιβλιογραφία[]

Ιστογραφία[]


Ikl Κίνδυνοι ΧρήσηςIkl

Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες
σε αυτήν την εγκυκλοπαίδεια
ωστόσο, παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπ' όψη ότι
η "Sciencepedia" δεν μπορεί να εγγυηθεί, από καμιά άποψη,
την εγκυρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει.

"Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα
να έχουν αλλοιωθεί, βανδαλισθεί ή μεταβληθεί από κάποιο άτομο,
η άποψη του οποίου δεν συνάδει με το "επίπεδο γνώσης"
του ιδιαίτερου γνωστικού τομέα που σας ενδιαφέρει."

Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι
όλα τα άρθρα μπορεί να είναι ακριβή, γενικώς,
και για μακρά χρονική περίοδο,
αλλά να υποστούν κάποιο βανδαλισμό ή ακατάλληλη επεξεργασία,
ελάχιστο χρονικό διάστημα, πριν τα δείτε.



Επίσης,
Οι διάφοροι "Εξωτερικοί Σύνδεσμοι (Links)"
(όχι μόνον, της Sciencepedia
αλλά και κάθε διαδικτυακού ιστότοπου (ή αλλιώς site)),
αν και άκρως απαραίτητοι,
είναι αδύνατον να ελεγχθούν
(λόγω της ρευστής φύσης του Web),
και επομένως είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν
σε παραπλανητικό, κακόβουλο ή άσεμνο περιεχόμενο.
Ο αναγνώστης πρέπει να είναι
εξαιρετικά προσεκτικός όταν τους χρησιμοποιεί.

- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν

IonnKorr-System-00-goog



>>Διαμαρτυρία προς την wikia<<

- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)


Advertisement