Σάμος
Πριήνη
Σάμος
Λέσβος
Χίος
Σάμος
Ικαρία
Ψυρία
Οινούσσα
Δρύμισσα
Κορσεία
Βόρειες Σποράδες
Νότιες Σποράδες
Ανατολικές Σποράδες
Δυτικές Σποράδες
Σάμος.
- Μία νήσος του Αιγαίου Πελάγους.
- Οι κάτοικοι καλούνται Σάμιοι.
Ετυμολογία[]
Το πιθανότερο είναι οι ονομασίες "Σάμος" & Σαμικό να σχετίζονται, με την λέξη Τέμμικες, έναν λαό που κατοίκησε στην Βοιωτία, ενδεχομένως και στην Αττική και μετανάστευσε στην ομώνυμη νήσο
Βέβαια υπάρχουν και άλλες πιθανές προτάσεις:
Επίσης:
- Σαυρομάτες
- Δαλμάτες
- Ασιατική Δαρδανία, Δάρδανοι
- Σάρδεις
- Αρσαβία (Arzawa)
- Αμάλθεια
- Τερμίλες
- Ελυμεία, Ελυμειώτες
- Σαλμωνεύς, Σαλμώνη
- Σαλαμίνα, Σαλαμίνα, Τελαμών
- Αιμονία, Αίμονες, Αίμων, Αιμονιαί Αρκαδίας, Αίμων
- Σά(λ)μη
- Σα(λ)μικό
- Σα(λ)μοθράκη
Επίσης:
Ονομασία[]
Το όνομα Σάμος ετυμολογείται από την Σάμη της Κεφαλληνίας από την οποία λέγεται ότι προέρχονταν ο Αγκαίος, ο πρώτος οικιστής της νήσου, ο οποίος είχε λάβει μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία ή από την Σάμο, την κόρη του Αγκαίου.
Ο ιστορικός μελετητής Bochort υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από τους Θράκες Σαΐους. Πιθανότατα, ομάδες Θρακών Σαΐων (ή Σαμαίων) εισήλθαν στην Δυτική Μικρά Ασία, μετά την πτώση της Χετταϊκής Αυτοκρατορίας, και διαμέσου της Ιωνίας διεκπεραιώθηκαν και κατέλαβαν την νήσο.
Οι μελετητές των ανατολικών γλωσσών αποδίδουν την ονομασία στην ιωνική διάλεκτο "σαμά" η οποία σημαίνει ύψος, εξαιτίας των υψηλών ορέων της νήσου.
Μυθολογικά το όνομα της νήσου, όπως υποθέτουν ο γεωγράφος Μελέτιος, σχολιαστής του Απολλωνίου Ροδίου και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, προήλθε απο τον Σάο, υιό του Ερμή και της Ρήνης.
Το όνομα Σάμος πρωτο-αναφέρεται στον ύμνο προς τον Απόλλωνα στον ομηρικό στίχο 41 : "Και Σάμος υδρυλή, Μυκάλης τα απεινά κάρηνα".
Ονομάζονταν κατά πολλούς στην αρχαιότητα και Μελάμφυλλος, Δρυούσα, Δόρυσσα, Ανθεμίς, Φυλλάς, Κυπαρισσία, Στεφάνη και Ιμβρασία, Παρθενία.
Το όνομα Παρθενία θεωρείται ότι το έλαβε επειδή στο ποταμό Παρθένιο λούζοταν η θεά Ήρα.
Τα περισσότερα από τα επίθετα αυτά έχουν σχέση με την πλούσια βλάστηση η οποία είναι διάχυτη στη νήσο.
Γεωγραφία[]
Η νήσος βρίσκεται
Μορφολογία[]
Τα σημαντικότερα όρη της είναι:
- Κερκίδα Όρος (στα δυτικά)
- Άμπελος Όρος (στα βόρεια)
Ο σημαντικότερος ποταμός της είναι:
- Ίμβρασος Ποταμός
Δημογραφία[]
Οικονομία[]
Ιστορία[]
Προϊστορία[]
Σημεία ανθρώπινης παρουσίας εντοπίζονται στο νησί από την 4η χιλιετία π.Χ.
Η Σάμος εποικίστηκε γύρω στο 3000 π.Χ., αρχικά από τους Πελασγούς και αργότερα από Κάρες της Μικράς Ασίας.
Αναφέρεται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της νήσου ήταν οι Νηιάδες, Ναίαδες, ή Μινυάδες μυθικά τέρατα τα οποία προκαλούσαν σεισμούς και γεωλογικές ανακατατάξεις και μάλιστα σύμφωνα με μαρτυρία του Ηρακλείδη του Ποντικού όλη η νήσος ήταν διάσπαρτο από τα οστά τους.
Στίς όχθες του ποταμού Ίμβρασσου, στα νότια της νήσου, γεννήθηκε η θεά Ήρα και εκεί συνευρέθηκε αργότερα με τον Δία. Από τότε η Θεά έγινε προστάτρια της.
Ανασκαφές αποδεικνύουν την ύπαρξη οικισμού νεολιθικής εποχής γύρω στα (6000-2800 π.Χ). Ο πολιτισμός αυτός εντάσσεται στον "πολιτισμό του Σάλλιαγκου" και παραλληλίζεται με παρόμοιους στη Μακεδονία, Θράκη και Στερεά Ελλάδα, λόγω της θεματογραφίας που απεικονίζεται στα αγγεία και είναι κατά πολύ παλαιότερη από τον Κυκλαδίτικο πολιτισμό.
Στο Παλαιοντολογικό Μουσείο Μυτιληνών Σάμου τα εκθέματα από λείψανα μεγάλου μεγέθους ζώα μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής πριν εκατομμύρια έτη. Προέρχονται από την "πικερμική πανίδα", περίοδο του ζωικού κόσμου στον ελλαδικό χώρο που χρονολογείται πριν από 13 εκατομμύρια έτη.
Μυκηναϊκή Εποχή[]
Οι πρώτοι κάτοικοι της νήσου ήταν οι Χήσιοι (δηλ. Κάσιοι) και οι Αστυπάλαιοι τους οποίους αντικατάστησαν οι Πελασγοί. Οι επόμενοι κάτοικοι ήταν οι Λέλεγες και στην συνέχεια ήρθαν οι Κάρες.
Οι Λέλεγες και οι Κάρες, επίσης κάνουν εμφανή την παρουσία τους στην Ικαρία, Λήμνο και Τροία.
Οι Μυκηναίοι άποικοι καταφθάνουν γύρω στα 1360 π.Χ. με τον Αγκαίο μετά από παρότρυνση του θεού Απόλλωνα.
Ο θεός Διόνυσος (πιθανόν η μυθοποιημένη μορφή του Χετταίου αυτοκράτορα Μυρσίλου Β'), καταδίωκε τις Αμαζόνες (πιθανόν αντιφρονούντες Χετταίους ευγενείς, ανταγωνιστές του θρόνου του) που τον είχαν περιφρονήσει. Αυτές κατέφυγαν στην Σάμο. Ο Διόνυσος ζήτησε την βοήθεια των Σαμίων και κατάφερε να τις εξοντώσει. Σε ανταπόδοση της βοήθειας που του πρόσφεραν οι Σάμιοι, τους δίδαξε την αμπελοκαλλιέργεια, τους χάρισε το κλήμα που βγάζει το περίφημο Σάμιο οίνο. Το μέρος όπου ο Διόνυσος εξόντωσε τις Αμαζόνες ονομάστηκε "Πάναιμο" από το πολύ αίμα που χύθηκε εκεί.
Παλαιότεροι κάτοικοί της θεωρούνται οι Πελασγοί. Ακολούθησαν οι Κάρες και οι Λέλεγες. Σύμφωνα με τη μυθολογία, πρώτος βασιλέας της αναφέρεται ο Αγκαίος, ένας από τους ήρωες της αργοναυτικής εκστρατείας, ικανός αμπελοκαλλιεργητής και ιδρυτής του αρχικού ξύλινου ναού της θεάς Ήρας κοντά στις εκβολές του Ίμβρασου ποταμού, όπου κατά τη μυθολογία γεννήθηκε η θεά.
Ιστορικό γεγονός θεωρείται η αποίκιση του νήσου από κατοίκους της Λέσβου γύρω στα 1140 π.Χ υπό τον Κυδρόλαο, γιό του Μάκαρα, βασιλέα της Λέσβου.
Στη νήσο διασώζονται μνημεία παλαιότερης εποχής, τα αποκαλούμενα κυκλώπεια τείχη των οποίων η ιστορική ταυτότητα δεν έχει εξακριβωθεί. Η αποίκιση του νησιού από Αχαιούς συντελείται γύρω στα 1350 π.Χ.
Σε ό,τι αφορά τα ιστορικά στοιχεία, φαίνεται ότι περίπου τον 11ο αι. π.Χ. εγκαταστάθηκαν στη Σάμο Ίωνες με αρχηγούς τον Τεμβρίωνα και τον Προκλή που κυριάρχησαν στο νησί. Αυτοί χώρισαν τη Σάμο σε δύο μέρη, την Αστυπάλαια και τη Χησία, και ίδρυσαν την πόλη, το Άστυ, στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το Πυθαγόρειο.
Αρχαϊκή Εποχή[]
Τον 7ο αι. η Σάμος λαμβάνει μέρος στο Ληλάντιο πόλεμο και στα μέσα του ίδιου αιώνα υποστηρίζει μία Μεσσηνιακή εξέγερση (με βασιλέα τον Αμφικράτη?).
Κατά το δεύτερο μισό του ίδιου αιώνα η Σάμος έχει αποικίες στην Σαμοθράκη και στην Αμοργό ενώ Σάμιοι έμποροι εμφανίζονται στην Ταρτησσό, πόλη της νοτιοδυτικής Ιβηρίας.
Νεότερες αποικίες αποτελούν οι Νάγιδα και Κελένδερις στα παράλια της Κιλικίας, καθώς και η Πέρινθος, το Ηραίο Τείχος και η Βισάνθη στα παράλια της Προποντίδας.
Επίσης αποικίες ιδρύθηκαν στην Κάτω Ιταλία, Σικελία και Αίγυπτο.
Η μεγάλη ακμή σημειώνεται με τον τύραννο Πολυκράτη γύρω στα 550 π.Χ.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο η Σάμος αναδείχθηκε "ποίων πασέων πρώτη, Ελληνίδων και βαρβάρων". Ο Πολυκράτης αρχικά μοιράσθηκε την εξουσία με τους δύο αδελφούς του τους οποίους στην συνέχεια εξόντωσε.
Οργάνωσε ισχυρό στόλο με το οποίο κυριάρχησε στο Αιγαίο και κατέλαβε περιοχές της απέναντι ακτής στη Μικρά Ασία. Στα ναυπηγεία του κατασκευάσθηκε ο νέος τύπος πλοίου με τα 50 κώπες, η περίφημη Σάμαινα.
Μετά την ήττα του Κροίσου από τον βασιλέα των Περσών, απειλήθηκε και η Σάμος. Όμως ο Πολυκράτης κατάφερε να αποκρούσει την επίθεση και στην συνέχεια συγκέντρωσε τις μητέρες των πεσόντων και διέταξε τους πλουσίους να τις συντηρούν δωρεάν, από εκεί και η αρχαία παροιμία "Πολυκράτης μητέρας νέμει".
Με έξυπνες στρατηγικές, επεκτάσεις και νίκες το νησί άκμασε και τεχνικά έργα μοναδικά άρχισαν να κατασκευάζονται. Έργα που ο Ηρόδοτος ονομάζει "μέγιστα απάντων των Ελλήνων εξειργιασμένα" αποτελούν το Ευπαλίνειο Όρυγμα, δηλ. το αρχαίο υδραγωγείο, ο ναός της Ήρας και το "εν Θαλάσση χώμα", δηλ. τον αρχαίο λιμένα.
Τα αγάλματα που κοσμούσαν την πόλη της Σάμου την Ιερά Οδό και το Ηραίο είχαν κατασκευασθεί απο μεγάλους ανδιαντοποιούς, όπως ο Ροίκος, ο Θεόδωρος, ο Γενέλεος, ο Μνήσαρχος, ο Σμίλις και πολλοί άλλοι. Το Ηραίον, όπως αναφέρει ο Στράβων, ήταν πλήρες γλυπτών και ζωγραφικών έργων και προσομοίαζε με πινακοθήκη.
Το Ευπαλίνειο Όρυγμα αποτελεί αποκορύφωμα της τεχνικής δημιουργίας της αρχαίας Σάμου και ένα από τα μεγαλύτερα έργα όλης της αρχαιότητας. Πρόκειται για το αρχαίο υδραγωγείο της πόλης το οποίο βρίσκεται μέσα στο όρος της Παναγίας της Σπηλιανής και κατασκευάστηκε το 550 π.Χ από τον Ευπαλίνο, διάσημο υδραυλικό από τα αρχαία Μέγαρα. Το έργο αποτελούνταν από μία σήραγγα μήκους 853 μ. και ύψος και πλάτος άνετο για την διέλευση ενός ατόμου σε βάθος 80 μ. κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Μεγάλοι σωλήνες από πηλό μετέφεραν ύδωρ ενώ κάτω από την σήραγγα υπήρχε και ένας υπόγειος διάδρομος. Ο ιστορικός Ηρόδοτος αποκαλεί όλο το έργο "αμφίστομον όρυγμα". Η τυχαία ανακάλυψη του έργου αυτού έγινε το 1881 από τον ηγούμενο της Μονής Αγίας Τριάδας Κύριλλο.
Η αρχή του τέλους μιας λαμπρής περιόδου τελειώνει με τον μαρτυρικό θάνατο του Πολυκράτη από τον Πέρση σατράπη Οροίτη ο οποίος τον παρέσυρε με δόλο και τον δολοφόνησε.
Στην συνέχεια η Σάμος γνώρισε περίοδο αστάθειας, παρακμής και ο έλεγχος πέρασε στους Πέρσες.
Οι Σάμιοι της εποχής αυτής υπήρξαν από τους πρώτους Έλληνες θαλασσοπόρους. Ο Σάμιος Κωλλαίος λέγεται ότι ανακάλυψε τις Ηράκλειες Στήλες (Γιβραλτάρ).
Κλασσική Εποχή[]
Ο περίφημος Σάμιος αρχιτέκτονας μηχανικός Μανδροκλής ανέλαβε να ζεύξει με γέφυρα από πλοία τον Βόσπορο και να διέλθει ο στρατός του Δαρείου στην Ευρώπη.
Όταν ο Δάρειος απέτυχε στη Σκυθία, η Πέρινθος, αποικία της Σάμου στην Προποντίδα, επαναστάτησε κατά των Περσών μαζί με ελληνικές πόλεις από τον Βόσπορο και την Τρωάδα. Η επανάσταση αυτή αποτέλεσε τον πρόδρομο της Ιωνικής επανάστασης. Το 479 π.Χ. στη ναυμαχία της Μυκάλης οι Σάμιοι συμμετέχουν.
Στην συνέχεια η Σάμος πρωτοστατεί στην επανάσταση κατης Ιωνίας κατά των Περσών και γίνεται ιδρυτικό μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας.
Η νέα ακμή της νήσου προκάλεσε την εχθρότητα της Αθήνας. Έτσι σε μία διαμάχη της με την Μίλητο η Αθήνα υποστηρίζει τους αντιπάλους της.
Ο πόλεμος Αθήνας-Σάμου, (με ενδεχόμενη παρότρυνση της Ασπασίας συζύγου του Περικλή, η οποία κατάγονταν από την Μίλητο) λήγει με ήττα των Σαμίων. Οι Αθηναίοι καταστρέφουν την νήσο η οποία δεν επέτυχε πλέον να ανακτήσει την πρότερη ισχύς της.
Στην συνέχεια, η τύχη του νησιού ταυτίζεται με αυτής του Αθηναϊκού κράτους, οι Αθηναίοι παραχωρούν αυτονομία και ανοικοδομούν τα τείχη που τους.
Την περίοδο του Πελοποννησιακού Πολέμου (431 - 404 π.Χ.) το νησί μετατρέπεται σε Αθηναϊκή βάση ναυτικών εξορμήσεων.
Στην συνέχεια, η Σάμος εισέρχεται στην σφαίρα επιρροής της Σπάρτης ακολούθως περιέρχεται και πάλι στους Πέρσες και επανέρχεται στον έλεγχο της Αθήνας.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)