Ίσις
Isis, Aset, Ασέτ, Ίσιδα
αυθαίρετη σύγχρονη αναπαράσταση
θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας
Καλλιτεχνική Αναπαράσταση
- Θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας.
- Χώρα Λατρείας: Αίγυπτος (κατά την 4η, 3η, 2η, 1η χιλιετηρίδα π.Χ.).
Γενεαλογία[]
- Ανήκει στο Αιγυπτιακό Πάνθεο.
- Μητέρα: Νύθις (Nut)
Ονομασία[]
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Το όνομα "Ίσις" είναι ελληνική μεταγραφή της αιγυπτιακής λέξης Εσέτ που σημαίνει η βασίλισσα του θρόνου.
Ο Πλούταρχος ερμήνευε το όνομά της ως γνώσις.
Ετυμολογία[]
Το όνομα "Aset" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη " ".
Ολυμπιακή Αντιστοίχιση[]
Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν ταυτόσημη με την θεά Δήμητρα.
Μερικές φορές όμως την αντιστοίχιζαν με την Ήρα ή τη Σελήνη, ακόμα και με την Αφροδίτη.
Εισαγωγή[]
Αρχικά η Ίσιδα ήταν πολύ μικρή θεότητα του "Δέλτα" του Νείλου, κυρία του "Περ Χεμπέτ", βόρεια της Βουσίριδας, όπου και βρισκόταν το ιερό της. Από τα αρχαία ακόμη χρόνια, η πολιτική του ιερατείου της προσέδωσε ως σύζυγο τον θεό της γειτονικής πόλης Οσίριδα, μαζί με τον οποίο και τον γιο της Ώρο σχημάτισε την Οσιρική τριάδα. Το ιερόγλυφο του ονόματός της σήμαινε αρχικά «(θηλυκό) της σάρκας», δηλαδή θνητή φύση, και είναι πιθανόν πως η θεότητα προήλθε από τη συγχώνευση θεοποιημένων βασιλισσών.
Εικονοπλασία[]
Η Ίσιδα απεικονίζονταν συνήθως ως γυναίκα που έφερε στην κεφαλή της ένα θρόνο, ιδεόγραμμα του ονόματός της. Σε μεταγενέστερες περιόδους απεικονίζονταν με κέρατα ανάμεσα στα οποία υπήρχε δίσκος. Σε άλλες ζωομορφικές παραστάσεις έχει σώμα ανθρώπινο με κεφαλή αγελάδας. Αυτά τα κέρατα υποδηλώνουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις είτε γινόταν σύγχυση ανάμεσα σε εκείνη και την Άθωρ[1] ή ότι υπήρχε και διαφορετική εκδοχή του μύθου[2]
H αγελάδα ήταν ιερό ζώο της θεάς, η οποία είχε ακόμη ως φετίχ τον μαγικό κόμβο «Τατ», τον λεγόμενο «κόμβο της Ίσιδος», και το Σείστρο, έμβλημα της Άθωρ. Στις γλυπτικές και ζωγραφικές παραστάσεις η Ίσιδα απεικονίζεται συνήθως δίπλα στον Οσίριδα, να τον βοηθά ή να τον προστατεύει με τα φτερωτά χέρια της ή να θρηνεί δίπλα στις σαρκοφάγους.
Απεικονιζόταν επίσης ως μητέρα να θηλάζει τον μικρό Ώρο ή ως συνοδός στον αγώνα του εναντίον του Σήθιδα.
Βιογραφία[]
Σύμφωνα με τον μύθο, όπως παραδίδεται από τον Πλούταρχο[3], η Ίσιδα ήταν κόρη του Γήβιδα (Geb) και της Νύθιδας (Nut) και γεννήθηκε την τετάρτη από τις πέντε εμβόλιμες ημέρες που επετράπη στη μητέρα της να γεννήσει, στην περιοχή των ελών του Δέλτα. Επιλέχθηκε από τον αδελφό της Οσίριδα ως σύζυγός του και ανήλθε μαζί του στο θρόνο της Αιγύπτου. Τον βοήθησε στο εκπολιτιστικό του έργο, διδάσκοντας στις γυναίκες την άλεση του σίτου, το γνέσιμο του λίνου και την υφαντική[4]. Δίδαξε επίσης στους ανθρώπους τον τρόπο θεραπείας των ασθενειών και τους δίδαξε τους οικογενειακούς θεσμούς, με πρώτο τον θεσμό του γάμου.
Αντιβασίλισσα της Αιγύπτου κατά την απουσία του συζύγου της, όταν εκείνος είχε φύγει από τη χώρα του για την ειρηνική κατάκτηση του κόσμου, κυβέρνησε συνετά περιμένοντας την επιστροφή του. Όταν πληροφορήθηκε τη δολοφονία του συζύγου της από τον αδελφό τους Σήθιδα, την κατέλαβε οδύνη. Έκοψε τα μαλλιά της, έσχισε τα ενδύματά της και αναχώρησε αναζητώντας το κιβώτιο, μέσα στο οποίο ευρίσκονταν τα μέλη του συζύγου της.
Το κιβώτιο έσπρωξαν τα ύδατα του Νείλου στη θάλασσα και το εξέβρασαν στις ακτές της Φοινίκης, όπου και χώθηκε στη ρίζα ενός δένδρου. Το δένδρο αναπτύχθηκε ταχύτατα και έκρυψε το κιβώτιο στον κορμό του. Όταν όμως το έκοψαν για την υποστήλωση της στέγης του βασιλικού ανακτόρου, το δένδρο άρχισε να διαχέει εξαιρετική ευωδία. Πληροφορούμενη, η Ίσιδα, το γεγονός ταξίδευσε στη Βύβλο[5]. Εκεί η θεά-βασίλισσα Αστάρτη της εμπιστεύθηκε την ανατροφή του νεογέννητου γιου της. Η Ίσιδα δέχθηκε και θα έκανε το παιδί αθάνατο, αν η μητέρα του δεν ταραζόταν, όταν είδε την θεά να το ρίχνει στις καθαρτήριες φλόγες. Για να την καθησυχάσει, η Ίσιδα της αποκάλυψε ποια ήταν και τον λόγο που την έφερε στη Φοινίκη. Ο βασιλέας της παρέδωσε τον πολύτιμο στύλο και η θεά απέσπασε το φέρετρο του συζύγου της, το κατάβρεξε με τα δάκρυά της και το μετέφερε στην Αίγυπτο. Εκεί το έκρυψε στα έλη της Βουτούς, κρυφά από τον Σήθιδα[6].
Ο Σήθις όμως, ανακάλυψε τυχαία το σώμα αδελφού του. Το τεμάχισε σε δέκα τέσσερα κομμάτια και τα διασκόρπισε στα σημεία του ορίζοντα. Η Ίσιδα αναζήτησε τα λείψανα και τα βρήκε όλα, εκτός από τον φαλλό του, που τον καταβρόχθισε ένας ιχθύς του Νείλου, ο οξύρρυγχος. Βάζοντας τα μέλη στη θέση του η Ίσιδα ανασχημάτισε το σώμα του Οσίριδα, το οποίο τυλίξε με λωρίδες ο Άνουβις [7]. Με τη βοήθεια της αδελφής της Νέφθυος, του ανηψιού της Ανούβιδα, του Θώθιδα και του Ώρου, αναζωογόνησε τον νεκρό με τη μαγεία της. Τέλεσε για πρώτη φορά το τυπικό της ταρίχευσης, δίνοντας ζωή αιώνια στον δολοφονημένο θεό. Κατόπιν η θεά αποσύρθηκε και πάλι στα έλη της Βουτούς με τη συνοδεία επτά ερπετών-φυλάκων, για να αποφύγει την οργή του Σήθιδα και να αναθρέψει με ασφάλεια τον γιο της Ώρο.
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο «η Ίσιδα θέλησε να επέμβει υπέρ του Σήθιδα (Seth), δολοφόνου του συζύγου της και αδελφού τους, και να τον προφυλάξει από τη δίκαιη εκδίκηση του γιού της Ώρου. Εκείνος, όμως, μαινόμενος στράφηκε κατά της μητέρας του και την αποκεφάλισε. Στη συνέχεια ο Θώθις τη μεταμόρφωσε με τρόπο μαγικό και της έδωσε κεφαλή αγελάδας».
Μαγεία[]
Σε όλο το αιγυπτιακό μυθολογικό σώμα, το σχετικό με την Ίσιδα, αναφέρεται η δύναμη της μαγείας της θεάς, καθώς μπορούσε να επηρεάζει ακόμη και τους ίδιους τους θεούς. Ως απλή θεραπαινίς του Ραϊδα (Ra) φέρεται ότι εξανάγκασε τον μεγάλο ηλιακό θεό να της αποκαλύψει το μυστικό του όνομα. Επωφελούμενη από το γεγονός ότι ο θεός-Ήλιος είχε γεράσει πολύ, τόσο που το σάλιο του έτρεχε συνεχώς από τα τρεμάμενα χείλη του, κατασκεύασε, με το χώμα που είχε διαποτιστεί από τον θεϊκό σίελο ένα δηλητηριώδες όφιδα και το τοποθέτησε στο δρόμο, από όπου περνούσε ο Ρα.
Ανίκανος να ιαθεί από το δηλητηριώδες και οδυνηρό δάγκωμα του άγνωστου όφιδα, ο Ρα ζήτησε την βοήθεια της Ίσιδας. Εκείνη δέχθηκε να εξουδετερώσει το δηλητήριο, με την προϋπόθεση ότι ο Ρα θα της αποκάλυπτε το πραγματικό του όνομα, διαβιβάζοντάς το εν αγνοία των άλλων θεών, από το σώμα του στο σώμα της θεάς. Η γνώση του πραγματικού ονόματος του Ρα εξασφάλιζε τη μαγική επιρροή της Ίσιδας πάνω στον θεό[8].
Λατρεία[]
Ίσις, θεά της Αιγυπτιακής Θρησκείας. Καλλιτεχνική Αναπαράσταση.
Οι σημαντικότερες τελετές, προς τιμήν της, τελούνταν στις πόλεις:
Η Ίσιδα είναι προστάτιδα των παιδιών, με τη μορφή της Ίσιδας τροφού[9].
Επεκτεινόμενη, η λατρεία της Ίσιδας σταδιακά υποκατέστησε σχεδόν ολοκληρωτικά τις λατρείες των άλλων θεαινών, υπερβαίνοντας τα σύνορα της Αιγύπτου.
Η λατρεία της ήταν δημοφιλής ακόμη και στη Ρωμαϊκή εποχή. Στην ακμή της η θεά είχε τους δικούς της ιερείς και πολλούς ναούς. Σε αυτό βοήθησαν οι ναυτικοί και οι έμποροι της ελληνορωμαϊκής περιόδου, που εξάπλωσαν έως τις όχθες του Ρήνου την ευλάβεια προς την Ίσιδα, προστάτιδα των ναυτιλλομένων[10].
Στην κοιλάδα του Νείλου, η λατρεία της θεάς διατηρήθηκε περίπου έως τον 6ο αιώνα μ.Χ., όταν επί αυτοκράτορος Ιουστινιανού Α', ο ναός των Φιλών, στο νοτιότερο άκρο της χώρας, μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό. Κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο, τελούνταν προς τιμήν της θεάς μεγάλες εορτές και λαμπρές λιτανείες, γνωστές από τις περιγραφές του Απουληίου, όπως άλλωστε και οι τελετές μύησης της λατρείας της.
Στην νήσο Φίλαι του Νείλου, ο επιζήσας μέχρι την σύγχρονη εποχή, μεγαλύτερος ναός της μεταφέρθηκε στη νήσο Αγκιλκία, στην περίοδο 1975 - 1980.
Συμβολισμός[]
 Θεοί
|
|---|
| της Αιγύπτου
|
|
|
Κατά μερικούς συμβολιστές ερευνητές, η Ίσιδα συμβολίζει την εύφορη γη της Αιγύπτου, την οποία γονιμοποιεί ετησίως ο πλημμυρισμένος Νείλος Ποταμός.
- Ο Όσιρις συμβολίζει τον ποταμό και
- ο Σήθις (Seth), την καταστροφική δύναμη, την έρημο που σαφώς απειλούσε να καταπιεί τις καλλιεργημένες εκτάσεις.
Υποσημειώσεις[]
- ↑ Ήδη από τα "Κείμενα των Πυραμίδων" η Ίσις συγχέεται με την αγελαδόμορφη Άθωρ. Βλ. Μεγαλομμάτης Κ. 1989, 237.
- ↑ Νύξεις για μια τέτοια διαφορετική εκδοχή έχουμε από τον Πλούταρχο που ερμηνεύει διαφορετικά τον παραδοσιακό μύθο
- ↑ Βλ. περί Ίσιδος και Οσίριδος την αφήγηση του μύθου.
- ↑ Βάσει άλλης εκδοχής του μύθου ως μητέρα θεά ήταν εκείνη που δίδαξε τον Οσίριδα την πρακτική της καλλιέργειας. Βλ. Ions Veronica 1968, 56.
- ↑ Ions Veronica 1968, 56.
- ↑ Ions Veronica 1968, 57.
- ↑ Μια πρώιμη αναφορά στη μέθοδο ταρίχευσης και μομμιοποίησης. Βλ. Μεγαλομμάτης Κ. 1989, 237.
- ↑ Βλ σχετικά Veronica Ions 1968, 61. Η γνώση του πραγματικού ονόματος για τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν τμήμα ενός γενικότερου μαγικοθρησκευτικού πλέγματος επικλήσεων και ψαλμών που στόχευε στον έλεγχο της ταυτότητας του ατόμου, του θηρίου ή του αντικειμένου, καθώς το πραγματικό όνομα είναι αδιαχώριστο από την ύπαρξη του ατόμου. Τούτη η πρακτική επιβίωσε στον κόσμο των θρύλων και των παραδόσεων ως τις μέρες μας, αν σκεφθούμε ότι χρησιμοποιείται σε αρκετά έργα της φανταστικής λογοτεχνίας (π.χ. Η Γαιοθάλασσα της "Ούρσουλα Λε Γκεν", Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών του "Τόλκιν" κ.ά.
- ↑ Ειδικότερα ως αποτροπαϊκό σύμβολο των παιδικών ασθενειών. Βλ. σχ. Veronica Ions 1968, 63.
- ↑ Ως Ίσις Πελαγία θεωρείτο προστάτρια των ναυτικών και ο ανάλογος εορτασμός της ήταν το navigium isidis κατά την 5η Μαρτίου. Βλ. Μεγαλομμάτης Κ. 1989, 238.
Βιβλιογραφία[]
- Guirand Félix (Ed.) 1968, New Larousse Encyclopedia of Mythology, Crescend Books, New York.
- Μεγαλομάτης Κ. 1989, «Ίσις», στο Χριστόπουλος Γ. - Μπαστιάς Ι. (εκδ.) Παγκόσμια μυθολογία, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα.
- Ions Veronica 1968, Egyptian Mythology, Newnes Books, London.
Ιστογραφία[]
| Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)