Τριακονταετής Πόλεμος
Χάρτης με τα κύρια γεγονότα του Τριακονταετούς Πολέμου.
Ο Τριακονταετής Πόλεμος έλαβε χώρα από το 1618 έως το 1648, κυρίως στα εδάφη της Γερμανικής Αυτοκρατορίας και έφερε σε σύγκρουση τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές δυνάμεις.
Εισαγωγή[]
Παρ' ότι ήταν από την αρχή ένας πόλεμος θρησκευτικού χαρακτήρα, η διαμάχη ανάμεσα στη δυναστεία των Αψβούργων και τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις ήταν επίσης ένα από τα κύρια αίτια της σύγκρουσης, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι η καθολική Γαλλία υποστήριξε τη διαμαρτυρόμενη πλευρά, γεγονός που ενίσχυσε τη διαμάχη ανάμεσα στους Αψβούργους και τη Γαλλία. Ο πόλεμος έληξε με τη συνθήκη της Βεστφαλίας το 1648.
Ο πόλεμος αυτος διαιρείται σε τέσσερις περιόδους.
- Κατά την πρώτη περίοδο η διαμάχη γινόταν μόνο μεταξύ των κρατιδίων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους.
- Στην δεύτερη περίοδο έχουμε την είσοδο της Δανίας στον πόλεμο στο πλευρό των προτεσταντών.
- Στην τρίτη περίοδο έχουμε την επέμβαση της Σουηδίας και
- στην τέταρτη την επέμβαση της καθολικής Γαλλίας στο πλευρό των προτεσταντών.
Αρχικά ξεκίνησε σαν θρησκευτικοπολιτική διαμάχη ανάμεσα στον βασιλέα Φερδινάνδο Β' της Βοημίας, που θέλησε να επιβάλει τον καθολικισμό, και τους προτεστάντες κατοίκους που αντέδρασαν έντονα.
Μαζί με τους προτεστάντες της Βοημίας επαναστάτησαν και οι προτεστάντες της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Σιλεσίας και της Μοραβίας. Η Καθολική συμμαχία, που δημιουργήθηκε από τους καθολικούς ηγεμόνες υπό τους Αψβούργους σε αντίβαρο της Ευαγγελικής Ένωσης των προτεσταντών των Γερμανικών κρατών, με μεγάλη στρατιωτική δύναμη συνέτριψε τους Τσέχους στην Μάχη της Πράγας (8-11-1620) και υπέταξε την χώρα υπό το στέμμα των Αψβούργων. Η δίωξη των υπόλοιπων ηγετών της Ευαγγελικής ένωσης και των άλλων προτεσταντών συνεχίστηκε με τον στρατηγό Τίλλυ και στην βόρεια Γερμανία.
Λόγω του σοβαρού κινδύνου που αντιμετώπιζαν οι προτεστάντες, η Δανία με τον βασιλιά της Χριστιανό Δ' επενέβει την άνοιξη του 1625. Η συμμετοχή της Δανίας ήταν αποτυχημένη και έληξε άδοξα με την υπογραφη συνθήκης ειρήνης στην Λυββέκη το 1629 όπου οι Δανοί παραιτήθηκαν από κάθε δικαίωμα μελλοντικής τους ανάμειξης στην διαμάχη.
Μετά από την μεγάλη νίκη τους οι Αψβούργοι επεδίωξαν την επιβολή απόλυτης μοναρχίας σε όλα τα γερμανικά κράτη. Εκτός από την αντίδραση των Γερμανών ηγεμόνων έκδηλη ήταν η ανησυχία που προκάλουσε η παντοδυναμία των Αψβούργων σε Σουηδία και Γαλλία που έβλεπαν τα ζωτικά τους συμφέροντα να πλήττονται. Οι Σουηδοί έχαναν τα προνόμια τους στην περιοχή της Βαλτικής και οι Γάλλοι έμπαιναν ανάμεσα σε ασφυκτικό κλοιό αφού εκτός από τις Κάτω χώρες και την Γερμανία και το στέμμα της Ισπανίας ανήκε στους Αψβούργους.
Το 1630 οι Σουηδοί υπό τον βασιλέα τους Γουστάβο Αδόλφο αποβίβασαν στη Γερμανία 15.000 περίπου στρατιώτες και προχώρησαν στο εσωτερικό της χώρας ώστε να βοηθήσουν προτεσταντικές πόλεις τις οποίες πολιορκούσε ο Τίλλυ. Στην περίπτωση του Μαγδεμβούργου, σημαντικό προπύργιο των προτεσταντών, οι Σουηδοί άργησαν να φτάσουν και η πόλη έπεσε στα χέρια τον καθολικών οι οποίοι προέβησαν στην σφαγή των 40000 κατοίκων. Μετά από αυτό ο Τίλλυ στράφηκε κατά της Σαξονίας. Ο Γουστάβος Αδόλφος έσπευσε πρός βοήθεια των Σαξόνων και κατά την Μάχη της Λειψίας (17-09-1631) συνέτριψε τον στρατό των καθολικών. Μέχρι το τέλος του 1631 οι Σουηδοί ήταν κύριοι μεγάλων περιοχών της βόρειας Γερμανίας. Τον Απρίλιο του 1632 ο Γουστάβος Αδόλφος πέρασε τον Δούναβη στην νότια Γερμανία κοντά στο Ντονάουβερτ και στις 13 με 15 Απριλίου συγκρούστηκε με τις δυνάμεις του Τίλλυ στις όχθες του Λέχ(παραπόταμος του Δούναβη). Η νίκη ήρθε πάλι για τους Σουηδούς και ο Τίλλυ τραυματισμένος σοβαρά πέθανε μετά από 15 μέρες. Την αρχηγία των καθολικών ανέλαβε ο Βάλλενσταιν ο οποίος με την συνδρομή και 40000 μισθοφόρων συγκρούστηκε με τους Σουηδούς στην Μάχη του Λούτζεν κοντά στην Λειψία. Το πλήγμα για τους Σουηδούς ήταν μεγάλο που αν και κερδίσαν την αμφίρροπη μάχη έχασαν τον Γουστάβο Αδόλφο που σκοτώθηκε κατά την διάρκεια της.
Οι Σουηδοί συνέχισαν τον πόλεμο υπό τον πρωθυπουργό Άλεξ Οξέστρινα. Το 1634 ο Βάλλενσταιν δολοφονήθηκε από συνομώτες και την αρχηγία των καθολικών ανέλαβε ο Αρχιδούκας Φερδινάνδος ο οποίος σημείωσε κάποιες νίκες εναντίον των προτεσταντών.Ο φόβος όμως της ανόδου των Αψβούργων στους σημαντικότερους θρόνους της Ευρώπης έκανε τον καρδινάλιο Ρισελιέ να οδηγήσει την καθολική Γαλλία στο πλευρό των προτεσταντών μαζί με τους Σουηδούς, τους Ολλανδούς και τους Ιταλούς της Πάρμας και της Σαβοίας. Οι εχθροπραξίες επεκτάθηκαν στις Κάτω χώρες, στην Ιταλία και την Ισπανία.
Το 1635 οι Γάλλοι δεν επέτυχαν να καταφέρουν σημαντικά πράγματα στα πολεμικά μέτωπα της Ιταλίας της Γερμανίας και των Κάτω χωρών. Από τις προτεσταντικές δυνάμεις μόνο οι Σουηδοί με τον στρατηγό Μπάνερ κατάφεραν και εισέβαλαν με επιτυχία στην Σαξονία. Μεταξύ 1635-1640 οι Γάλλοι είχαν αρκετές επιτυχίες ενάντια στις Αυστροισπανικές δυνάμεις στα ιταλοελβετικά σύνορα και ενάντια στους Ισπανούς και τους Αυτοκρατορικούς Γερμανούς στην νότια και την βόρεια Γαλλία αντίστοιχα. Το 1641 οι Γάλλοι εισέβαλαν στην Ισπανία και κατέλαβαν την Βαρκελώνη και άλλες σημαντικες πόλεις.Από το 1642 εώς και το 1648 οι περισσότερες νίκες ήταν για το στρατόπεδο των προτεσταντών και των συμάχων τους Γάλλων.
Συνέπειες[]
Ο καταστρεπτικός πόλεμος έληξε με την Συνθήκη της Βεστφαλίας το 1648. Η συνθήκη αυτή έβαλε τα θεμέλια για την σημερινή μορφή της Ευρώπης αφού με αυτή χώρες όπως η Ελβετία και οι κάτω χώρες ανεξαρτητοποιήθηκαν από την Γερμανική Αυτοκρατορία και την Ισπανία αντίστοιχα. Ακόμα μπήκε φραγμός στους Αψβούργους για απόλυτη μοναρχία στα Γερμανικά κράτη. Ενισχυμένοι μετά τον πόλεμο βγήκαν οι Γάλλοι και οι Σουηδοί οι οποίοι ανήκαν πλέον στα ισχυρότερα κράτη της Ευρώπης. Σαφώς χαμένος ήταν ο Ρωμαιοκαθολικισμός αφού ο Λουθηρανισμός και ο Καλβινισμός έπαψαν να θεωρούνται αιρέσεις και οι πιστοί τους να οδηγούνται στην πυρά. Ο ολέθριος αυτός πόλεμος βύθισε στο πένθος όλοι την Ευρώπη. Κυρίως όμως οι κάτοικοι των γερμανικών περιοχών υπέστησαν τα πάνδεινα μιας και τα κυριώτερα γεγονότα του πολέμου διαδραματίστηκαν στον τόπο τους.
Ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα του πολέμου ήταν ο διαμελισμός της Γερμανίας σε κρατίδια, τα οποία παρότι ονομαστικά ήταν υποτελή στον Αυτοκράτορα, ήταν de facto ανεξάρτητα. Αυτό μείωσε σημαντικά την ισχύ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και αποκέντρωσε την εξουσία στη Γερμανία. Θεωρείται ότι μακροπρόθεσμα αυτή ήταν μία ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην εμφάνιση του γερμανικού ρομαντικού εθνικισμού.
Ο πόλεμος επίσης οδήγησε σε γενικότερη αναδιάταξη των σχέσεων των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Η πολιτική και στρατιωτική παρακμή της Ισπανίας έγινε εμφανής. Μάλιστα, ενώ η Ισπανία ήταν απορροφημένη στις μάχες εναντίον της Γαλλίας, στην Πορτογαλία (που από το 1580 ήταν ενωμένη με την Ισπανία) ο Ιωάννης Δ΄ της Braganza ανακηρύχθηκε ανεξάρτητος ηγεμόνας το 1640. Συγχρόνως, η Ισπανία αναγκάστηκε να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Ολλανδικής Δημοκρατίας το 1648, τερματίζοντας έτσι τον Ογδονταετή Πόλεμο. Με την Ισπανία αποδυναμωμένη και τη Γερμανία διαιρημένη και κατεστραμμένη από τον πόλεμο, η Γαλλία έγινε η κυρίαρχη δύναμη στην ήπειρο.
Επίσης, ο πόλεμος σηματοδότησε την αργή παρακμή των Αψβούργων και την άνοδο των Βουρβόνων, ενώ η, όπως σημειώθηκε πιο πάνω, η Σουηδία, χάρη στην επιτυχημένη στρατιωτική της παρουσία στον πόλεμο, αναδείχθηκε σε μία από τις κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις.
Τα έδικτα που συμφωνήθηκαν μετά την υπογραφή της ειρήνης της Βεστφαλίας έθεσαν τα θεμέλια αυτού που σήμερα αποκαλείται έθνος-κράτος. Αφενός, τα έδικτα καθόρισαν σαφή γεωγραφικά σύνορα για διάφορα κράτη και αφετέρου, άλλαξαν τις σχέσεις των υπηκόων με τους ηγεμόνες τους. Παλαιότερα, οι υπήκοοι είχαν συχνά συγκρουόμενες εθνικές και θρησκευτικές «ιθαγένειες». Με τη συνθήκη της Βεστφαλίας συμφωνήθηκε ότι ο πληθυσμός κάθε χώρα υπαγόταν αποκλειστικά στους νόμους και στη βούληση της κυβέρνησης.
Άλλες συνέπειες του πολέμου ήταν:
- Ο Τριακονταετής πόλεμος υπήρξε ο τελευταίος σημαντικός θρησκευτικός πόλεμος στην Ευρώπη. Μετά από αυτόν υπήρξαν θρησκευτικές συγκρούσεις αλλά όχι πόλεμοι.
- Οι καταστροφές που προκάλεσαν οι μισθοφόροι οδήγησε στη δημιουργία πιο πειθαρχημένων εθνικών στρατών.
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Θρησκευτικοί Ευρωπαϊκοί Πόλεμοι
- Αψβούργοι
Βιβλιογραφία[]
- Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, λήμμα Τριακονταετής πόλεμος
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)