Αττική
- Μία ιστορική χώρα της Μέσης Ελλάδας.
Ετυμολογία[]
Υποτίθεται ότι ο Ακταίος, ο πρώτος γηγενής βασιλέας της Αττικής, έδωσε το όνομά του στη χώρα του:
- Ακταία < Ακτική < Αττική.
- Πιθανότατα, ο βασιλέας αυτός αποτελεί τον εθνολογικό αντιπρόσωπο του λαού των Εκτήνων οι οποίοι αναφέρονται ως αρχαιότατοι κάτοικοι της Βοιωτίας.
- Ίσως, οι Έκτηνες αυτοί κατοίκησαν την χώρα Αττική και της έδωσαν το όνομά τους (Ακτική).
- Κατά μία δεύτερη εκδοχή, η ονομασία "Αττική" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "(Β)αττική" = Βοττιαία.
- Κατά μία τρίτη εκδοχή, η ονομασία "Αττική" σχετίζεται ετυμολογικά με το όνομα ενός λαού της Δυτικής Ελλάδας τους Αίθικες.
- Επομένως, Αίθικες < Αίθθικες < Αιθτική < Αττική
Άλλο όνομα Μοψοπία (~ Μόψιο)
Γεωγραφία[]
Ελλάδα |
---|
Ιστορική Διαίρεση |
Μέση Ελλάδα |
|
Πελοπόννησος |
|
Συνορεύει με τις εξής χώρες:
- Β: Βοιωτία
- Ν: Σαρωνικός Κόλπος
- Δ: Αιγαίο Πέλαγος
- Α: Κορινθία
Μορφολογία[]
- Τα σημαντικότερα όρη της είναι:
- Πάρνης Όρος
- Κιθαιρώνας Όρος
- Αιγάλεω Όρος
- Υμηττός Όρος
- Πεντέλη Όρος (αρχ. Πενδέλεια < Πίνδος)
- Βριλησσός Όρος (Τουρκοβούνια)
- Γεράνεια Όρη
- Πατέρας Όρος
- Ποικίλο Όρος
- Πάνειο Όρος
- Μυρρινούς Όρος (~ Μερέντα)
- Όλυμπος Όρος
....
- Λυκαβηττός Λόφος
- Αγχεσμός Λόφος (~ Λόφος Στρέφη)
- Αρδηττός Λόφος
- Αγοραίος Κολωνός Λόφος
- Ίππιος Κολωνός Λόφος
- Άρειος Πάγος Λόφος
- Ελικώνας Λόφος (~ Αλεπότρυπα)
- Μουνυχία Λόφος
- Νυμφών Λόφος
- Μουσών Λόφος
- Πνύκα Λόφος
- Δημήτριος Λόφος (Λόφος Δήμητρος, Σκουζέ)
- Οι σημαντικότεροι ποταμοί της είναι:
- Αττικός Κηφισός Ποταμός
- Ιλισσός Ποταμός
- Αττικός Ηριδανός Ποταμός
- Αττικός Ερασίνος Ποταμός
- Αττικός Κηφισός Ποταμός (ελευσίνιος)
- Κυκλοβόρος Ποταμός
- Ελάσσων Ποταμός
- Σκύρων Ποταμός
- Ίαπις Ποταμός (πλησίον Ελευσίνας)
- Οι σημαντικότερες λίμνες της είναι:
Δημογραφία[]
Ο Στέφανος Βυζαντινός μνημονεύει για φυλές με το όνομα
- Αυτόχθων,
- Παραλία,
- Ακταία και
- Διακρία.
Σύμφωνα με ένα διαφορετικό χωρισμό οι τέσσερις φυλές αναφέρονται ως
- Διάς,
- Αθηναΐς,
- Ποσειδωνία και
- Ηφαιστιάς.
Αρκετά ενωρίς, ωστόσο, επικράτησαν οι λεγόμενες "ιωνικές" φυλές, των οποίων η ίδρυση αποδιδόταν στον Ίωνα, γιο του Ξούθου ή του Απόλλωνα.
Αυτές ήταν
- οι Γελέοντες,
- οι Όπλητες,
- οι Αργαδείς και
- οι Αιγικορείς,
οι οποίες απαντούν μαζί με άλλες και στους Ίωνες της Μικράς Ασίας.
Τα ονόματά τους πιθανώς συνδέονται με κάποιες ιδιαίτερες λατρείες (π.χ. Ζευς Γελέων)
Η Αττική στην Κλασσική Εποχή ήταν χωρισμένη σε "δήμους". Υπήρχαν πολυάριθμοι δήμοι στην περιοχή της Αττικής(Κράτος της Αθήνας). Οι δήμοι διακρίνονταν - σε δήμους του άστεως (αν βρίσκονταν γύρω από την κύρια πόλη), - σε παράλιους δήμους και - σε μεσόγειους δήμους.
Α. Άστυ Οι σημαντικότεροι δήμοι του άστεως, ο Κολωνός, ο Πειραιεύς, το Φάληρον, η Αλωπεκή, το Κυδαθήναιον, η Μελίτη, η Λακιάς, το Ευώνυμον και η Σκαμβωνίς.
- Ο Κολωνός βρισκόταν στις όχθες του Κηφισού στην θέση της σημερινής Αθηναϊκής συνοικίας.
- Ο Πειραιεύς και το Φάληρο βρίσκονταν στην ίδια θέση που βρίσκονται και σήμερα.
- Η Αλωπεκή βρισκόταν στην περιοχή της σημερινής Δάφνης ενώ
- το Κυδαθήναιον βρισκόταν πολύ κοντά στην πόλη της Αθήνας, από την βόρεια πλευρά της Ακρόπολης εκεί που σήμερα είναι η Πλάκα και η πλατεία Συντάγματος.
- Η Μελίτη βρισκόταν επίσης πολύ κοντά στην πόλη της Αθήνας, λίγο δυτικότερα του λόφου Νυμφών.
- Η Σκαμβωνίδα (ή οι Σκαμβωνίδες) βρισκόταν νοτιότερα της Μελίτης
- το Ευώνυμον ήταν ακόμα νοτιότερα στην περιοχή της σημερινής Καλλιθέας.
- η Λακιάς (ή οι Λακιάδες) βρισκόταν δυτικά της πόλης στην Ιερά Οδό και είχε λάβει το όνομά του από τον ήρωα Λάκιο.
Β. Παραλία Από τους πολυάριθμους παράλιους δήμους οι σημαντικότεροι ήταν
- ο Θορικός λίγο βορειότερα του σημερινού Λαυρίου,
- η Αιξωνή στην θέση της σημερινής Γλυφάδας, Αιξώνη (= Βάρη), Αλαί Αιξωνίδαι( = Βούλα)
- η Αραφήν στην θέση της σημερινής Ραφήνας,
- η Βραυρών, στην οποία υπήρχε και σημαντικός λατρευτικός χώρος της Άρτεμης,
- η Ελευσίς, πολύ σημαντικός λατρευτικός χώρος επίσης,
- ο Μαραθών,
- η Θρία στην θέση του σημερινού Ασπρόπυργου (που έδωσε το όνομά της και στην πεδιάδα γύρω της (Θριάσιο πεδίο),
- η Ανάφλυστος στην θέση της σημερινής Αναβύσσου
- η Φρεαρρία (ή οι Φρεάρριοι) κοντά στην Ανάβυσσο,
- επίσης, Αιγιλία, Αμφιτροπή, Θοραί, κοντά στην Ανάβυσσο
- το Λαύριον και ο Μυρρινούς στην περιοχή του σημερινού όρους Μερέντα.
- Η Στειρίς βρισκόταν στην θέση του σημερινού οικισμού Πόρτο Ράφτη.
- Η Λαμπτρή (ή οι Λαμπτρές) βρισκόταν λίγο βορειότερα μεταξύ Στειρίας και Βραυρώνας.
- Η Φιλαΐς (Φιλαΐδες) και η Κυδαντίς (Κυδαντίδες) (προέκυψαν από την τομή του οικισμού της Βραυρώνας)
Γ. Μεσογαία Οι κυριότεροι δήμοι της Μεσογαίας ήταν:
- οι Αφίδνες βρισκόταν στην θέση του σύγχρονου ομώνυμου δήμου
- οι Αχαρνές βρισκόταν στην θέση του σύγχρονου ομώνυμου δήμου
- η Δεκέλεια στην περιοχή του σημερινού Τατοΐου,
- ο Χολαργός βρισκόταν στο Περιστέρι στην δυτική πλευρά του λεκανοπεδίου σε τελείως διαφορετική θέση από τον σημερινό Χολαργό.
- η Λευκονόη βρισκόταν στα σύνορα περίπου των σημερινών δήμων Ιλίου και Περιστερίου (σύμφωνα με τις περισσότερες ενδείξεις)
- στο παρελθόν πίστευαν ότι στην θέση του σημερινού δήμου Ιλίου βρισκόταν ο αρχαίος δήμος Τρώων ή Ξυπέτης, κάτι που δεν επιβεβαιώνεται από την σύγχρονη έρευνα.
- η Φλύα βρισκόταν στην περιοχή του σημερινού Χαλανδρίου
- η Κηφισσία βρισκόταν στην θέση του σύγχρονου ομώνυμου δήμου (της Κηφισιάς)
- η Εκάλη βρισκόταν στην θέση του σύχρονου ομώνυμου δήμου
- το Άθμονον βρισκόταν στην περιοχή του Αμαρουσίου. Στην περιοχή αυτή υπήρχε ιερό της Αμαρυσίας Άρτεμης
- η Κρωπία βρισκόταν στην θέση του σύγχρονου ομώνυμου δήμου (του Κορωπίου)
- η Ερχιάς (ή Ερχιείς) βρισκόταν στην θέση των Σπάτων.
- η Παιανία βρισκόταν στην θέση του σύγχρονου ομώνυμου δήμου
- η Παλλήνη βρισκόταν στην θέση του σύγχρονου ομώνυμου δήμου
Επίσης, ο Ωρωπός στα βόρεια της Αττικής ήταν άλλοτε Αθηναϊκή πόλη και άλλοτε Βοιωτική.
Αναλυτικότερα οι σημαντικότεροι δήμοι της ήταν:
- ο Πειραιεύς
- το Φάληρον
- η Ελευσίς
- η Οινόη και το φρούριο της Φυλής,
- η Δεκέλεια
- η Αφίδνες
- η Εκάλη
- η Βατή (σημ. Πατήσια)
- ο Αναργυρούς (σημ. Βάρη)
- η Παιανία
- ο Κολωνός
- ο Χολαργός (συγχρ. Περιστέριο)
(Οι περισσότεροι αρχαιολόγοι συμπεραίνουν ότι ο αρχαίος Χολαργός βρίσκονταν ανάμεσα στον Κηφισσό και το Ποικίλο Όρος και πιθανότατα στην ευρύτερη περιοχή του Περιστερίου.)
- η Λευκονόη
(Βρισκόταν στα σημερινά όρια μεταξύ Περιστερίου – Ιλίου κοντά στον ναό των Αγ. Θεοδώρων).
- η Αλωπεκή (συγχρ. Δάφνη)
- ο Ραμνούς ,
- ο Αλιμούς
- ο Θορικός, (συγχρ. Λαύριο)
- το Σούνιο,
- η Ανάφλυστος (σημ. Ανάβυσσος)
- το Λαύριον,
- οι Ελευθεραί
- ο Μυρρινούς (σημ. Μερέντα)
- οι Πρασιαί
- ο Ωρωπός
- η Βραυρών
- ο Αραφήν (σημ. Ραφήνα)
- η Αιξωνίδα (σημ. Γλυφάδα)
- η Κηφισσία
- η Άθμονον (σημ. Αμαρούσιο)
- η Φλύα (σημ. Χαλάνδριο, Χολαργός, Αγία Παρασκευή, Βριλήσσια και ίσως Φιλοθέη, Ψυχικό)
- το Ίλιον
Τρίκωμο[]
- η Κρωπία (δυτικά των Ανω Λιοσίων, μεταξύ των ορέων Πάρνηθας και Αιγάλεω).
- Πήλικαι, (περιοχή Αγ. Ιωάννη, δυτικότερα της Κρωπίας)
- Ευπυρίδαι (σημ. Ζωφριά, Αγ Σωτήρας)
Τετράπολη[]
- Προβόλινθος,
- Οινόη,
- Μαραθών,
- Τρικόρυθος ),
Ηράκλειο Τετράκωμο[]
Τετράκωμον ονομάζονταν οι εξής τέσσερεις δήμοι:
- Πειραιεύς, των Πειραιέων,
- Φάληρον, των Φαληρέων,
- Ξυττεταιονίς των Ξυττεταιόνων (Παλαιά Κοκκινιά - Κορυδαλλός), και
- Θυμαιτίς, των Θυμαιτάδων, (Κερατσίνι - Δραπετσώνα)
Αυτοί είχαν κοινό ιερό στα Καμίνια.
Μεγαρίδα[]
Συμπλήρωμα[]
Αλιμούς(σημ.Τραχώνες)Κωλίας Άκρα(σημ.Αγιος Κοσμάς), δήμος Αιξώνης, δήμος Αιξωνιδών αλών(σημ.Βούλα-Βάρη,Ζωστήρ(σημ.Λαιμός Βουλιαγμένης), Σφητός(σημ.Κορωπί), Θοραί, Αιγιλιά,Λαμπτραί(νοτιοδυτικές ακτές αττικής),Ανάφλυστος(σημ.Ανάβυσσος), Αμφιτροπή-Βήσα-Ατήνη (γειτονικοί δήμοι που δεν προσιδιορίζονται ακριβώς), Σούνιο, Θορικός (βόρεια απ'το Λαύριο) Κεφαλή(σημ.Κερατέα), Μυρρινούς (κοντά στο σημ.Μαρκόπουλο),Πρόσπαλτος, Πρασιαί(σημ.Πόρτο Ράφτη),Κορώνη, Στειριά, Φιλαϊς(σημ.Βραυρώνα) Αραφήνιδες Αλαί(σημ.Λούτσα), Κύθηρρος, Παιανία, Αθμόνια(σημ.Μαρούσι),Φλύα(σημ.Χαλάνδρι)Κηφισιά, Εκάλη, Μαραθών,Ικαρία, Ραμνούς, Οινόη, Άφιδνα, Πάνακτον,Αχαρναί, Πεντέλη, Γαργηττός, Φυλή, Θριάσιο Πεδίο
Ιστορία[]
Μέχρι το "συνοικισμό του Θησέα", τη συνένωση δηλαδή όλων των οικισμών της Αττικής υπό την αρχηγία του μυθικού ήρωα, φαίνεται πως η Αθήνα ήταν ένας από τους πολλούς προϊστορικούς οικισμούς της Αττικής που ήταν διασπαρμένοι σε πλαγιές λόφων ή σε παραλίες. Στην πρώϊμη εποχή του Χαλκού ανάμεσα στα 2.800 και στα 2.000 π.Χ., πήρε το όνομά της η περιοχή "Αττική" ή "Ακτή", από τους Ινδοευρωπαίους νέους κατοίκους της. Και άλλοι νέοι κάτοικοι έφθασαν στην Αθήνα γύρω στο 2.000 π.Χ., οι Ίωνες.
Ο βασιλέας Κέκροψ διενήργησε την πρώτη "απογραφή" των κατοίκων της πόλης με τον εξής τρόπο: συγκεντρώθηκαν, σε ένα σημείο της πόλης, πέτρες από τους κατοίκους. Όταν καταμετρήθηκε ο σωρός, οι κάτοικοι ήταν 20.000.
Την εποχή αυτή, σύμφωνα με το μύθο, η Αθήνα έλαβε το όνομά της από τη θεά Αθηνά, μετά από διαγωνισμό ανάμεσα σε εκείνη και τον Ποσειδώνα. Άνδρες και γυναίκες πήραν μέρος στην ψηφοφορία. Η Αθηνά κέρδισε χάρη στην ψήφο των γυναικών, που ήταν λίγο περισσότερες από τους άνδρες.
Κεκρόπεια Δωδεκάπολη[]
Η Δωδεκάπολη του Κέκροπα θεωρείται ότι αποτελείται από:
- Κεκροπία (Αθήναι),
- Τετράπολις
- Προβόλινθος,
- Οινόη,
- Μαραθών,
- Τρικόρυθος
- Επακρία,
- Δεκέλεια,
- Ελευσίς,
- Αφίδναι,
- Θορικός,
- Βραυρών,
- Κύθηρος (ίσως στις Ερυθρές πλησίον του όρους Κιθαιρώνα??)
- Σφηττός,
- Κηφισία,
- Αιξωνίς.
Κλεισθένεια Ταξινόμηση[]
1. Ερεχθηίδα Φυλή[]
α. Ευώνυμον β. Λαμπτραί γ. Κηφισιά
2. Αιγηίδα Φυλή[]
α. Κολλυτός β. Αλαί-Αραφηνίδες γ. Επακρία
3. Πανδιονίδα Φυλή[]
α. Κυδαθήναιον β. Μυρρινούς ή Χολαργός γ. Παιανία
4. Λεοντίδα Φυλή[]
α. Σκαμβωνίδαι β. Φρεάρριοι γ. Ευπυρίδαι (σημ. Ζωφριά, Αγ Σωτήρας)
5. Ακαμαντίδα Φυλή[]
α. Κεραμεικός β. Θορικός γ. Σφηττός (σημ. Κορωπίο)
6. Οινηίδα Φυλή[]
α. Λακιάδαι β. Θρία γ. Πεδιάς
7. Κεκρωπίδα Φυλή[]
8. Ιπποθωντίς Φυλή[]
α. Πειραιεύς β. Ελευσίς γ. Δεκέλεια
9. Αιαντίδα Φυλή[]
α. Φάληρον β. Τετράπολις γ. Αφίδναι
10. Αντιοχίδα Φυλή[]
α. Αλωπεκή β. Ανάφλυστος γ. Παλλήνη
α - άστυ, β. - παραλία, γ. - μεσόγεια
Γεωμετρική Εποχή (1100 - 700 π.Χ.)[]
Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες.
Μετά το 1.200 π.Χ., δηλαδή μετά τους Μυκηναϊκούς Χρόνους, πρέπει να έγινε η συνένωση όλων των δήμων της Αττικής με κέντρο την Αθήνα. Η πράξη αυτή έχει αποδωθεί στον Θησέα, βασιλέα της Αθήνας, που πιθανότατα ήταν υπαρκτό πρόσωπο.
Οι Δωριείς της Πελοποννήσου δεν επέτυχαν να κατακτήσουν την Αττική, χάρη στην αντίσταση των Αθηναίων.
Αρχαϊκή Εποχή (700 - 500 π.Χ.)[]
Μετά την κατάρρευση των βασιλέων της Μυκηναϊκής Εποχής, επικράτησαν οι ευγενείς. Το εμπόριο προκάλεσε οικονομική άνθηση αλλά και πολλές συγκρούσεις ανάμεσα στις τάξεις.
Έτσι, γύρω στα 596 π.Χ., οι Αθηναίοι ανέθεσαν στο Σόλωνα να ρυθμίσει με νόμους τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές ανωμαλίες και να βρει διέξοδο.
Νέες συγκρούσεις οδήγησαν στην τυραννίδα του Πεισίστρατου.
Ο Κλεισθένης όμως, στα 508 π.Χ., έβαλε τα θεμέλια της ουσιαστικής δημοκρατίας, εξασφαλίζοντας στους πολίτες ισονομία και ισοπολιτεία, που περιοριζόταν, βέβαια, στους άρρενες Αθηναίους πολίτες. Στους ξένους (μέτοικους) που δεν είχαν τα ίδια δικαιώματα στηριζόταν το εμπόριο και οι τέχνες, ενώ οι δούλοι ήταν διαφοροποιημένοι. Άλλοι ζούσαν σε απαράδεκτες συνθήκες και άλλοι είχαν ακόμη και την δυνατότητα εξαγοράς της ελευθερίας τους.
Κλασσική Εποχή[]
Οι πόλεμοι κατά των Περσών (490 - 479 π.Χ.) μετατρέπουν την Αθήνα σε ένα σωρό ερειπίων.
Ωστόσο, μέσα στις επόμενες δεκαετίες η Αθήνα λαμβάνει ηγεμονική θέση ανάμεσα στις άλλες ελληνικές πόλεις και ο πολιτισμός της αποτέλεσε παγκόσμια πρωτοπορία. Οι τέχνες, τα γράμματα και η φιλοσοφία ανάγονται, όπως και η δημοκρατία, σε τρόπο ζωής. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να μετέχουν στην πολιτική ζωή και να πηγαίνουν στο θέατρο. Ο Περικλής, ηγετική φυσιογνωμία, ανέδειξε την πόλη σε οικουμενικό κέντρο πολιτισμού.
Η περίοδος αυτή κλείνει με τον Πελοποννησιακό πόλεμο και την καταστροφή της Αθήνας, που ποτέ δεν κατάφερε να αναβιώσει την προηγούμενη δόξα της.
Στην συνέχεια η Αθήνα μετέχει στον Κορινθιακό Πόλεμο ενώ ανασυντάσσεται η Αθηναϊκή Συμμαχία.
Καθώς η Σπάρτη εξασθενεί ο νέος ανταγωνιστής γίνεται η Θήβα.
Τελικά επικρατούν οι Μακεδόνες υπό τον Φίλιππο Β' στη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.) που σήμανε το τέλος της αρχαίας πόλης - κράτους.
Παρά την έντονη οικοδομική δραστηριότητα χάρη στις χορηγίες των πλούσιων βασιλέων της ελληνιστικής Ανατολής, η οικονομική ζωή φθίνει στην Αθήνα.
Έντονη οικοδομική δραστηριότητα αναπτύσσεται και στη Ρωμαιοκρατία, χάρη στον πλούσιο Αθηναίο Ηρώδη τον Αττικό.
Μεσαιωνική Εποχή[]
Η εδραίωση του Χριστιανισμού με το διάταγμα του Θεοδοσίου στα 395 μ.Χ. έχει ως αποτέλεσμα το κλείσιμο των ιερών της αρχαιότητας και στη συνέχεια των φιλοσοφικών σχολών, που μέχρι τότε συνέχιζαν να δίνουν πρωτοπόρα φιλοσοφικά συστήματα, συνεχίζοντας την παλαιότερη παράδοση.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)