Hρακλείδαι
Heraclids , Heracleids, Hρακλείδες
Είναι ένας Ηγεμονικός Οίκος των Μυκηνών.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Hρακλείδες " σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Ηρακλής ".
Εισαγωγή[]
Στην Ελληνική Μυθολογία, και γενικότερα στην αρχαία Ελλάδα, με τον όρο Ηρακλείδες αναφέρονται οι υιοί του Ηρακλή και οι απόγονοί τους.
Ο Ηρακλής με ένα εκ των Ηρακλειδών, τον Τήλεφο (Μουσείο του Λούβρου).
Πολλοί βασιλικοί οίκοι στην αρχαία Ελλάδα ανήγαν την καταγωγή τους μέχρι τον ένδοξότερο ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, τον Ηρακλή. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των βασιλέων της Μακεδονίας, τους οποίους μιμήθηκαν και όλες σχεδόν τις δυναστείες των Ελληνιστικών κρατών.
Με τη στενότερη σημασία του όρου, Ηρακλείδες είναι οι απόγονοι του Ηρακλή και της Δηιάνειρας, με την κάθοδο των οποίων στην Πελοπόννησο σχετίζεται η άφιξη των Δωριέων στην Ελλάδα. Αμέσως μετά τον θάνατο του Ηρακλή και την άνοδό του στον Όλυμπο, τα τέκνα του έμειναν χωρίς προστάτη και καταδιώχθηκαν από τον Ευρυσθέα.
Κατέφυγαν αρχικώς στον βασιλέα της Τραχίνας, τον Κύηκα, που θυμόταν τις ευεργεσίες του Ηρακλή. Αλλά ο Ευρυσθέας τον ανάγκασε να τους διώξει. Τότε οι Ηρακλείδες πήγαν στην Αθήνα, όπου βασίλευε ο Θησεύς (κατ' άλλους οι απόγονοί του), και του ζήτησαν άσυλο, προσερχόμενοι ως ικέτες στον «Ελέου βωμόν».
Ο Ευρυσθέας ζήτησε την παράδοση των «ικετών», αλλά ο Θησέας και οι Αθηναίοι δεν δέχθηκαν να τους παραδώσουν, και έτσι ο Ευρυσθέας κήρυξε τον πόλεμο στην Αθήνα.
Στη μάχη που επακολούθησε στην Αττική, οι Αθηναίοι κατετρόπωσαν τον στρατό του Ευρυσθέα, ο οποίος έχασε τη ζωή του, ενώ σκοτώθηκαν και οι πέντε υιοί του. Η νίκη αυτή είχε προφητευθεί από το Μαντείο των Δελφών, που είχε δώσει στους Αθηναίους την υπόσχεση ότι θα νικούσαν αν θυσιαζόταν με τη θέλησή της μία παρθένος από «γένος ευγενών». Η Μακαρία, κόρη του Ηρακλή και της Δηιάνειρας, θυσιάσθηκε τότε θεληματικά για να χαρίσει τη νίκη στους αδελφούς της και τους Αθηναίους.
Οι προσπάθειες Επιστροφής[]
Πρώτη Επιχείρηση Επιστροφής[]
Ο Ηρακλής με το ρόπαλό του
Από τη στιγμή του θανάτου του Ευρυσθέα και της καταστροφής του στρατού του, οι Ηρακλείδες ήθελαν να επιστρέψουν στην Πελοπόννησο, από όπου καταγόταν ο Ηρακλής, ο οποίος μάταια προσπαθούσε να γυρίσει εκεί ως τον θάνατό του. Με αρχηγό τον Ύλλο κατέλαβαν μερικές πόλεις της. Αλλά μετά ένα έτος περίπου εμφανίσθηκε εκεί μία θανατηφόρα επιδημία και ο χρησμός που ζήτησαν ανέφερε πως αυτή ήταν εκδήλωση της «θείας οργής» επειδή οι Ηρακλείδες είχαν επιστρέψει πριν από τον καθορισμένο, «από το πεπρωμένο», χρόνο. Υπακούοντας τότε στη «θέληση των θεών», οι Ηρακλείδες εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο και επέστρεψαν στην Αττική, όπου εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Μαραθώνα.
Μόλις εξαφανίσθηκαν και τα τελευταία ίχνη της επιδημίας, ο Ύλλος κατέφυγε στο Μαντείο των Δελφών και ζήτησε χρησμό για το πότε έπρεπε να επιστέψουν στην Πελοπόννησο. Του δόθηκε τότε ο χρησμός ότι ο κατάλληλος χρόνος θα ήταν «μετά τον τρίτο θερισμό». Ο Ύλλος είχε αναγνωρισθεί από τους Ηρακλείδες αρχηγός τους και σε αυτόν είχαν αναθέσει να τους οδηγήσει στην εστία τους. Αμέσως μετά τον χρησμό αυτόν, λοιπόν, ο Ύλλος, επικεφαλής των αδελφών του, επεχείρησε να εισβάλλει από τον Ισθμό της Κορίνθου.
Εκεί, όμως, συνάντησε παρατεταγμένο τον στρατό των Ατρειδών, υπό τον Αρκάδα Έχεμο, βασιλέα της Τεγέας. Αντί για μάχη, προτιμήθηκε από τις δύο πλευρές μία μονομαχία ανάμεσα στους αρχηγούς τους. Σε αυτή φονεύθηκε ο Ύλλος, και έτσι οι Ηρακλείδες αναγκάσθηκαν να επιστρέψουν.
Δεύτερη Επιχείρηση Επιστροφής[]
Μετά από την παρέλευση πολλών ετών, ο εγγονός του Ύλλου Αριστόμαχος μετέβη στην Φωκίδα και επανέθεσε το ερώτημα στο Μαντείο. Ο χρησμός που του δόθηκε, όπως τουλάχιστον τον αντιλήφθηκε ο ίδιος, ανέφερε ότι οι θεοί θα του χάριζαν τη νίκη αν ακολουθούσε την «ευθεία οδό». Θεώρησε ότι η φράση "ευθεία οδός" σήμαινε τον Ισθμό και προσπάθησε να εισβάλλει από εκεί, αλλά ηττήθηκε και φονεύθηκε εκεί. Οι Ηρακλείδες επέστρεψαν στη Μέση Ελλάδα για μια ακόμα φορά.
Τρίτη Επιχείρηση Επιστροφής[]
Οι υιοί του Αριστομάχου, όταν ενηλικιώθηκαν, απέστειλαν τον πρεσβύτερό τους, τον Τήμενο, για τρίτη φορά στους Δελφούς, όπου ζήτησε τον ίδιο χρησμό που ζητούσαν οι πρόγονοί του: «Πότε θα έρθει η ημέρα του της επιστροφής».
Επειδή, ωστόσο, είχε παρατηρήσει ότι οι προγόνοι του ακολούθησαν τον χρησμό και αυτός είχε σταθεί η αιτία της καταστροφής τους, ο Τήμενος ρώτησε επιπλέον με πίκρα τον θεό Απόλλωνα: «Γιατί;» Αυτός του απάντησε, διαμέσου της Πυθίας, ότι δεν ήταν δικό του το λάθος εάν οι πρόγονοί του δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν σωστά τους χρησμούς. Του εξήγησε όμως λίγο περισσότερο, ότι με τον «τρίτο θερισμό» υπονοούσε την τρίτη γενεά, και με την «ευθεία οδό» τον θαλάσσιο δρόμο ανάμεσα στις ακτές της Μέσης Ελλάδας και της Πελοποννήσου (δηλ. τον πορθμό του Ρίου-Αντιρρίου).
Ο Τήμενος έμεινε ευχαριστημένος από τις διευκρινήσεις του νέου χρησμού. Ο ίδιος και οι αδελφοί του αποτελούσαν προφανώς την τρίτη γενεά. Αμέσως, οι Ηρακλείδες ξεκίνησαν να κατασκευάζουν σε μια ακτή της Λοκρίδας τα απαραίτητα για μια θαλάσσια εισβολή και απόβαση πλωτά μέσα. Στην τοποθεσία αυτή υπήρχε μια κωμόπολη που, μετά το στήσιμο των ναυπηγείων εκεί, ονομάσθηκε μέχρι σήμερα Ναύπακτος (από τη λέξη ναυς και το ρήμα πήγνυμι = κατασκευάζω).
Στο χρονικό διάστημα που οι Ηρακλείδες ανέμεναν την κατασκευή των πλοίων, ο νεότερος αδελφός του Τημένου, ο Αριστόδημος, παραφρόνησε και σκοτώθηκε. Ο θάνατός του ήταν η αρχή μιας σειράς από κακοτυχίες για αυτούς.
Λίγο αργότερα, έφθασε στο στρατόπεδο των Ηρακλειδών ένας μάντης που ονομαζόταν Κάρνος και διατηρούσε φιλικές σχέσεις μαζί τους. Ωστόσο, επειδή στο στρατόπεδο επικρατούσε ένταση και καχυποψία, πολλοί νόμισαν ότι ήταν πράκτορας των Ατρειδών. Τότε ένας Ηρακλείδης, ο Ιππότης, γιος του Φύλα, τον λόγχισε και τον φόνευσε. Επακολούθησε μια αιφνίδια θύελλα που κατέστρεψε τα πλοία που ήταν σχεδόν έτοιμα. Την επόμενη ημέρα ένας λοιμός άρχισε να αποδεκατίζει το στράτευμα.
Ο Τήμενος επανήλθε στο περιώνυμο Μαντείο των Δελφών και εξακρίβωσε από τον χρησμό ότι η θύελλα και ο λοιμός ήταν συνέπειες της θεϊκής οργής για τον φόνο του μάντη. Ο θεός προσέθεσε ότι ο φονέας έπρεπε να εξορισθεί για δέκα έτη και ότι οι Ηρακλείδες έπρεπε να χρησιμοποιήσουν ως οδηγό στην εκστρατεία τους «ένα τριόφθαλμο πλάσμα». Ο Τήμενος υπάκουσε και εξόρισε τον Ιππότη.
Τότε έφθασε στο στρατόπεδό τους, ιππεύοντας, ο Όξυλος, επιστρέφοντας από την Ήλιδα στην πατρίδα του, την [[Αιτωλία]. Ο Όξυλος ήταν μονόφθαλμος και οι Ηρακλείδες θεώρησαν ότι ο οφθαλμός του μαζί με τους δύο οφθαλμούς του ίππου του αποτελούσαν τους τρείς οφθαλμούς του «πλάσματος» που έπρεπε να χρησιμοποιήσουν. Τον παρέλαβαν λοιπόν ως οδηγό για την επάνοδό τους στην Πελοπόννησο, αφού ο Όξυλος δέχθηκε με τον όρο ότι θα τον βοηθούσαν να καταλάβει τον θρόνο της Ήλιδας.
Μετά από όλα αυτά, οι Ηρακλείδες αποβιβάσθηκαν στην Πελοπόννησο, το έτος 1104 (ακριβώς 80 έτη μετά το τέλος του Τρωϊκού Πολέμου (1194 - 11084), και κατέλυσαν την εξουσία των Ατρειδών ύστερα από αρκετές μάχες. Ως επιστέγασμα της τελικής και οριστικής επικρατήσεώς τους, ίδρυσαν ένα βωμό του «Διός Πατρώου».
Ο διαμοιρασμός της Πελοποννήσου[]
Στη συνέχεια, οι Ηρακλείδες διαμοιράσθηκαν μεταξύ τους τις διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου.
Υποστηρίζεται πάντως από τους μυθογράφους ότι μόνο τρεις χώρες διαμοιράσθηκαν:
Η Αργολίδα, η Μεσσηνία και η Λακωνία.
Η ορεινή Αρκαδία δεν κατακτήθηκε ποτέ από τους Ηρακλείδες, καθώς εξ' αιτίας υποτίθεται και πάλι ενός χρησμού αναγκάσθηκαν να κλείσουν ειρήνη με τους Αρκάδες (βλ. και Κρεσφόντης, Κύψελος).
Την αιτία όμως αυτής της ειρήνης ο κάθε μυθογράφος τη θεωρεί διαφορετική και φαίνεται λογικό το ότι απλώς οι νέοι κατακτητές δεν θα είχαν κανένα όφελος από την καταπόνηση των στρατευμάτων τους για την κατάκτηση της πλέον ορεινής και άγονης περιοχής της Πελοποννήσου.
Κατάλογος τέκνων του Ηρακλή[]
- Α) Από τις θυγατέρες του Θέσπιου:
- Αλοκράτης
- Αμέστριος
- Αντιάδης
- Αντιλέων
- Αντίμαχος
- Άντιφος
- Αρχέδικος
- Αρχέμαχος
- Αστυάναξ
- Άτρομος
- Βουκόλος
- Βουλεύς
- Δυνάστης
- Εντελίδης
- Εράσιππος
- Ευμένης
- Ευρύθρας
- Ευρυκάπης
- Ευρυόπης
- Ευρύπυλος
- Θρεψίππας
- Ιόβης
- Ιππεύς
- Ιππόδρομος
- Ιππόζυγος
- Κάπυλος
- Κελευστάνωρ
- Κλεόλαος
- Κρέων
- Λαομέδων
- Λαομένης
- Λεύκιππος
- Λυκαίος
- Λυκούργος
- Μέντωρ
- Νέφος
- Νικόδρομος
- Οιστρόβλης
- Όλυμπος
- Ομόλιππος
- Ονήσιππος
- Πάτροκλος
- Πολύλαος
- Τελευταγόρας
- Τέλης
- Φαλίας
- Β) Από άλλες θνητές:
- Δηικόων, Θηρίμαχος, Κρεοντιάδης (από τη Μεγάρα)
- Τληπόλεμος (από την Αστυόχη ή τη Μελίτη)
- Θεσσαλός (από τη Χαλκιόπη ή την Αστυόχη)
- Ευήρης (από την Παρθενόπη)
- Θέσταλος (από την Επικάστη)
- Ύλλος, Γλήνος, Κτήσιππος, Μακαρία, Ονίτης (ή Οδίτης) (από τη Δηιάνειρα)
- Αχέλης (ή Αγέλαος), Τυρρηνός (από την Ομφάλη)
- Παλαίμων (από την Αυτονόη)
- Αντίοχος (από τη Μήδα)
- Τήλεφος, Τηλέφα (από την Αύγη)
Γ) Από θεές:
Γενεαλογία[]
Oedipus + Jocasta
|
|
Deianira + Herakles Argia + Polynices
| |
| |
Iole + Hyllus Thersander + ?
| |
| |
? + Cleodaeus ? + Tisamenus
| |
| |
Aristomachus + ? Autesion + ?
_______________|__________ ____|____
| | | | |
Temenus Cresphontes Aristodemus + Argeia Theras + ?
_______|_____ |
| | |
? + Eurysthenes Procles + ? Oeolycus + ?
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- Μυθολογικός ιστοτόπος
- Άρθρο στην Encyclopedia Mythica
- Άρθρο για την κάθοδο των Δωριέων
- [ ]
- [ ]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)