Κλεοπάτρα Δ \Αίγυπτος

Κλεοπάτρα Δ' η Φιλάδελφος

Cleopatra

- Βασίλισσα της Αιγύπτου.

- Βασίλισσα της Συρίας (ως Κλεοπάτρα Β')

- Χρονική Περίοδος Ακμής: Ελληνιστική Εποχή

- Γέννηση: 140 π.Χ.

- Θάνατος: 112 π.Χ.

Ετυμολογία

Ηγεμόνες

της Αιγύπτου

Βασιλείς

Πτολεμαίος Α'

- ο Σωτήρ  
  305 - 283 π.Χ.

Πτολεμαίος Β'

- ο Φιλάδελφος  
  284 - 246 π.Χ.

Πτολεμαίος Γ'

- ο Ευεργέτης  
  246 - 221 π.Χ.

Πτολεμαίος Δ'

- ο Φιλοπάτωρ  
  222 - 204 π.Χ.

Πτολεμαίος Ε'

- ο Επιφανής 
  204 - 180 π.Χ.

Πτολεμαίος ΣΤ'

- ο Φιλομήτωρ 
  180 - 145 π.Χ.

Αντίοχος

- ο Επιφανής 
  170 π.Χ.

Πτολεμαίος Ζ'

- ο Νέος Φιλοπάτωρ 
  145 - 144 π.Χ.

Πτολεμαίος Η'

- ο Φύσκων  
- ο Ευεργέτης Β' 
  116 - 80 π.Χ.

Πτολεμαίος Θ'

- ο Λάθυρος 
  113 - 95 π.Χ.

Πτολεμαίος Ι'

- Αλέξανδρος Α'   
  110 - 88 π.Χ.

Πτολεμαίος ΙΑ'

- Αλέξανδρος Β' 
  80 π.Χ.

Πτολεμαίος ΙΒ'

- ο Αυλητής  
- ο Νέος Διόνυσος
  80 - 51 π.Χ.

Πτολεμαίος ΙΓ'

- ο Θεός Φιλοπάτωρ  
- (51 - 47)

Κλεοπάτρα Ζ'

- η Μεγάλη 
  51 - 30 π.Χ.

Πτολεμαίος ΙΔ'

- ο Παίς  
  47 - 44 π.Χ.

Πτολεμαίος ΙΕ'

- ο Καισαρίων 
  34 - 30 π.Χ.

 *Επαρχία της Ρώμης 
 30 π.Χ.

Το όνομα "Κλεοπάτρα" προέρχεται ή συνδέεται ετυμολογικά με την λέξη "κλέος".

Γενεαλογία

- Οίκος: Λαγίδες.

- Πατέρας: Πτολεμαίος Η' ο Φύσκων

- Μητέρα: Κλεοπάτρα Γ' η Κόκκη

- Σύζυγοι:

Πτολεμαίος Θ' ο Λάθυρος
Αντίοχος Θ' ο Κυζικηνός

- Τέκνα (από Πτολεμαίος Θ' τον Λάθυρο):

Πτολεμαίος ΙΑ' ο Αυλητής
Πτολεμαίος ' ο Μάκρων

Βιογραφία

Τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα, κατά την διάρκεια του βίου της, είναι:

Η Κλεοπάτρα Δ' ήταν βασίλισσα της αρχαίας Αιγύπτου, μέλος της Δυναστείας των Πτολεμαίων, η οποία κυβέρνησε τη χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια της Ελληνιστικής Εποχής. Ήταν κόρη του βασιλέα Πτολεμαίου Η' του Φύσκωνος και της Κλεοπάτρας Γ'. Συμβασίλευσε με τον αδελφό της, Πτολεμαίο Θ' τον Λάθυρο την περίοδο (116 – 115 π.Χ.), και κατόπιν μετέβη στη Συρία, στο κράτος των Σελευκιδών, όπου έγινε σύζυγος και βασίλισσα του Αντίοχου Θ' του Κυζικηνού. Η Κλεοπάτρα Δ' ενσωματώθηκε μετά θάνατον στην οικογενειακή λατρεία των Πτολεμαίων, με την επωνυμία Θεά Φιλάδελφος.

Βασιλεία στην Αίγυπτο

Νεανική Ηλικία

Κατά την παιδική της ηλικία ο πατέρας της ήρθε σε σύγκρουση με την αδελφή και συμβασίλισσα, Κλεοπάτρα Β' την Φιλομήτορα, και αναγκάστηκε να διαφύγει με τη νέα του σύζυγο (και θυγατέρα της προηγούμενης), Κλεοπάτρα Γ' την Κόκκη, και τα τέκνα του στη νήσο Κύπρο το 131 π.Χ. Η αποκατάσταση της ηρεμίας στην Αλεξάνδρεια άργησε να έρθει, και ο Πτολεμαίος Η' κατάφερε να ανακτήσει το θρόνο το 130/129 π.Χ.

Ο Πτολεμαίος Η' ο Φύσκων απέθανε το 116 π.Χ. Σύμφωνα με τη διαθήκη του, ο θρόνος της Αιγύπτου, παρέμενε στην Κλεοπάτρα Γ' την Κόκκη, αλλά με την προϋπόθεση θα διαμοιραζόταν με έναν από τους γιους της, όποιον αυτή προτιμούσε.

Η Κλεοπάτρα Γ' η Κόκκη είχε σκοπό να επιλέξει το νεότερο υιό της, τον Αλέξανδρο, όμως οι Αλεξανδρινοί τελικά επέβαλλαν την νομιμότητα και έτσι ο πρεσβύτερος Πτολεμαίος Θ' ο Λάθυρος ανήλθε στην εξουσία.

Άνοδος στον Αιγυπτιακό θρόνο

Φαίνεται ότι η Κλεοπάτρα ήταν ήδη συνεζευγμένη μαζί του πριν ο Λάθυρος επιλεγεί στο βασιλικό αξίωμα και έτσι ανέβηκε στον θρόνο μαζί του.

Αλλά είχε ήδη αναπτύξει και μεγάλη αντιπάθεια προς την μητέρα της που, καταφανέστατα, ευνοούσε τον μικρότερο αδελφό του συζύγου της. Η αντιπάθεια, αυτή, μητέρας-θυγατέρας έμελλε να αποτελέσει, στο μέλλον, την αρχή μεγάλων δεινών τόσο για την Αίγυπτο όσο και για την Συρία

Ο νεαρός βασιλέας αρχικά δεν ήταν σε θέση να αντισταθεί στις επιταγές της μητέρας του. Δεν αντέδρασε ακόμη και όταν εκείνη τον ανάγκασε να διαζευχθεί, την σύζυγο-αδελφή του και 2η θυγατέρα της, Κλεοπάτρα Φιλάδελφο που αυτός αγαπούσε και η ίδια μισούσε, και τον ανάγκασε να συζευχθεί την άλλη του αδελφή, την 3η θυγατέρα της, την Κλεοπάτρα Ε' Σελήνη.

Όσο για τον μικρότερο αδελφό του, τον Πτολεμαίο Αλέξανδρο, η μητέρα τους θεώρησε συνετό να τον απομακρύνει από την Αλεξάνδρεια αλλά και να μην τον αφήσει χωρίς κάποιο τιμάριο. Έτσι του αποδόθηκε η Κύπρος και αποστάλθηκε εκεί με τον τίτλο του "στρατηγού" (ως Πτολεμαίος Α').

Έτσι η Κλεοπάτρα Δ έχασε τον θρόνο της Αιγύπτου.

Μετάβαση στη Κύπρο

Όμως, η Κλεοπάτρα Δ' επέδειξε απροσδόκητο δυναμισμό. Μετέβη στην Κύπρο όπου και συγκρότησε στρατιωτική δύναμη. Οι πηγές δεν παρέχουν πληροφορίες για το κατά πόσο, ενδεχομένως, ο Πτολεμαίος Αλέξανδρος της υποσχέθηκε συμμαχία και γάμο, ή κατά πόσο την ενθάρρυνε μέχρι να τον επαναφέρει στην τάξη η μητέρα τους.

Εγκατάσταση στην Συρία

Σε κάθε περίπτωση, τελικά, η Κλεοπάτρα Δ' δεν έμεινε επί πολύ στην Κύπρο.

Με την στρατιωτική δύναμη που συγκέντρωσε μετέβη στην Συρία, όπου και συζεύχθηκε τον διεκδικητή του Συριακού θρόνου, Αντίοχο Θ' τον Κυζικηνό. Σε αυτόν προσέφερε και τον στρατό της.

Όμως, η εξέλιξη προβλεπόταν δυσοίωνη. Ο σύζυγός της μαχόταν με τον βασιλέα και ετεροθαλή αδελφό του, Αντίοχο Η' τον Γρυπό για το θρόνο της Συρίας.

Έτσι, η μετάβαση στην Συρία και ο γάμος της Κλεοπάτρας της Φιλαδέλφου προκάλεσε οξύτατο μίσος στην μεγαλύτερη αδελφή της, την Κλεοπάτρα Β' την Τρύφαινα που είχε ήδη συζευχθεί τον Αντίοχο Η' τον Γρυπό και επομένως ήταν ήδη βασίλισσα της Συρίας.

Τελικά, ο πόλεμος έγειρε σε βάρος των νεονύμφων.

Η Κλεοπάτρα η Φιλάδελφος βρισκόταν στην Αντιόχεια όταν η πόλη κατελήφθη από τον Αντίοχο Γρυπό, και για να σωθεί κατέφυγε στο ναό του Απόλλωνος στη Δάφνη. Ο Αντίοχος επιθυμούσε να της χαρίσει τη ζωή, είτε για διπλωματικούς λόγους είτε από φοβούμενος τις συνέπειες της λαϊκής αγανάκτησης από την ιεροσυλία.

Ωστόσο, η Τρύφαινα ήταν ανένδοτη και πίεσε υπερβολικά τον σύζυγό της να την θανατώσει. Ο Αντίοχος Η' ο Γρυπός αναγκάσθηκε τελικά να ενδόσει στις απαιτήσεις της συζύγου του. Επειδή η Κλεοπάτρα άγγιζε το βωμό, οι χείρες της αποκόπηκαν ώστε να μεταφερθεί εκτός όπου και θανατώθηκε ενώ εκτόξευε κατάρες κατά της αδελφής της (112 π.Χ.)

Ένα έτος αργότερα (111 π.Χ) η τύχη μεταβλήθηκε και την Κλεοπάτρα Γ' την Τρύφαινα επέτυχε να την αιχμαλωτίσει ο Αντίοχος Θ' τον Κυζικηνό. Απόλυτα οργισμένος από την πράξη της, την βασάνισε και την θυσίασε προς εξευμενισμό της ψυχής της νεκρής συζύγου του.

Χρονολόγιο

Έτος (π.Χ.)	Γεγονός

π. 140 π.Χ.	Γέννηση της Κλεοπάτρας Δ' , κόρης του φαραώ Πτολεμαίου Η' Φύσκονος και της Κλεοπάτρας Γ'.
132 π.Χ.	Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου ανάμεσα στον Πτολεμαίο Φύσκονα και την αδερφή του, Κλεοπάτρα Β', ο φαραώ διαφεύγει στην Κύπρο με τη δεύτερη σύζυγό του (και κόρη της Κλεοπάτρας Β'), την Κλεοπάτρα Γ' και τα παιδιά τους.
	Γάμος ανάμεσα στην Κλεοπάτρα Δ' και τον αδερφό της, Πτολεμαίο Θ', ο οποίος ορίζεται κυβερνήτης της Κύπρου.
116 π.Χ.	Θάνατος του πατέρα της Κλεοπάτρας, Πτολεμαίου Η', τον οποίο και διαδέχεται η μητέρα της, Κλεοπάτρα Γ'. Εκείνη επιθυμεί να συμβασιλέψει με το γιο της, Πτολεμαίο Ι' Αλέξανδρο, αλλά ο λαός επιβάλλει τον Πτολεμαίο Θ' Λάθυρο για φαραώ.
115 π.Χ.	Η Κλεοπάτρα Γ' αναγκάζει τον Πτολεμαίο Θ' να λάβει διαζύγιο από τη σύζυγό του, ώστε να παντρευτεί την άλλη του αδερφή, Κλεοπάτρα Σελήνη Α'.
	Η Κλεοπάτρα Δ' συγκεντρώνει στρατό στην Κύπρο, τον οποίο και αργότερα προσφέρει μαζί με το χέρι της στον πρίγκιπα των Σελευκιδών, Αντίοχο Θ' Κυζικηνό.
114 π.Χ.	Ο Αντίοχος επαναστατεί κατά του αδερφού του και βασιλιά της Συρίας, Αντίοχο Η' Γρυπό, ο οποίος ήταν παντρεμένος με την Τρύφαινα, τη μεγαλύτερη σε ηλικία αδερφή της Κλεοπάτρας. Ο επαναστάτης καταλαμβάνει το νότιο τμήμα της Συρίας.
112 π.Χ.	Μετά την κατάληψη της Αντιόχειας από τον Γρυπό, η Κλεοπάτρα Δ' θανατώνεται στο Ναό του Απόλλωνα μετά από παρότρυνση της Τρύφαινας.

Υποσημειώσεις

Εσωτερική Αρθρογραφία

Βιβλιογραφία

The House of Ptolemy από τον E. R. Bevan, κεφ.11
Βιογραφία από τον Christopher Bennett, Cleopatra IV
www.livious.org, Cleopatra IV
Alan K. Bowman, "Egypt after the Pharaohs", 332 BC - AD 642 (1986 London)
Günther Hölbl, "Geschichte des Ptolemäerreiches" (1994 Darmstadt)
J. G. Manning, "The Last Pharaohs - Egypt Under the Ptolemies", 305-30 BC, 2009

Ιστογραφία

Κίνδυνοι Χρήσης

Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες
σε αυτήν την εγκυκλοπαίδεια
ωστόσο, παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπ' όψη ότι
η "Sciencepedia" δεν μπορεί να εγγυηθεί, από καμιά άποψη,
την εγκυρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει.

"Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα
να έχουν αλλοιωθεί, βανδαλισθεί ή μεταβληθεί από κάποιο άτομο,
η άποψη του οποίου δεν συνάδει με το "επίπεδο γνώσης"
του ιδιαίτερου γνωστικού τομέα που σας ενδιαφέρει."

Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι
όλα τα άρθρα μπορεί να είναι ακριβή, γενικώς,
και για μακρά χρονική περίοδο,
αλλά να υποστούν κάποιο βανδαλισμό ή ακατάλληλη επεξεργασία,
ελάχιστο χρονικό διάστημα, πριν τα δείτε.

Επίσης,
Οι διάφοροι "Εξωτερικοί Σύνδεσμοι (Links)"
(όχι μόνον, της Sciencepedia
αλλά και κάθε διαδικτυακού ιστότοπου (ή αλλιώς site)),
αν και άκρως απαραίτητοι,
είναι αδύνατον να ελεγχθούν
(λόγω της ρευστής φύσης του Web),
και επομένως είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν
σε παραπλανητικό, κακόβουλο ή άσεμνο περιεχόμενο.
Ο αναγνώστης πρέπει να είναι
εξαιρετικά προσεκτικός όταν τους χρησιμοποιεί.

- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν

>>Διαμαρτυρία προς την wikia<<

- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)