Φρυκτωρία

Φρυκτωρία

signal fire

- Μία διαδικασία.

Ετυμολογία

Η ονομασία "Φρυκτωρία" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "φρυκτός" = πυρσός.

Περιγραφή

Οι φρυκτωρίες ήταν ένα Σύστημα Επικοινωνίας στην αρχαία Ελλάδα με οπτικά σήματα που μεταβιβάζονταν από περιοχή σε περιοχή με τη χρήση πυρσών κατά τη διάρκεια της νύκτας (φρυκτός=πυρσός και ορώ = όραση).

Ο Αισχύλος στο έργο του Αγαμέμνων περιγράφει την είδηση της πτώσης της Τροίας, η οποία μεταδόθηκε ως τις Μυκήνες με τις φρυκτωρίες.

Ενδιάμεσοι σταθμοί μεταδόσεως υπήρχαν στην Ίδη της Μυσίας, στο Ακρωτήριο της Λήμνου (σημερινή Πλάκα), στον Άθω, στο όρος Μάκιστο και στις πλαγιές του Αραχναίου. Το σύστημα χρησιμοποιήθηκε για πολλούς αιώνες μέχρι το 1850 αλλά μπορούσε να μεταφέρει μηνύματα μόνο με ένα κοινό κώδικα.

Η κατασκευή, η κατοχή, η διαχείριση και συντήρηση αυτών των επικοινωνιακών δικτύων από τους αρχαίους πολιτισμούς είχε σημαντικό ρόλο στην ταχεία διάδοση των πληροφοριών. Το δίκτυο αυτό χρησιμοποιείτο τόσο κατά την διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων, όσο και κατά την διάρκεια της ειρήνης, όταν τα νέα και οι διαταγές των ηγετών έπρεπε να φθάσουν το συντομότερο δυνατό στον προορισμό τους.

Κάτι τέτοιο αφορούσε κυρίως τις αυτοκρατορίες, των οποίων οι αχανείς εκτάσεις έκαναν πολύ δύσκολη την σχετικά ταχεία ενημέρωση.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα συνεννόησης με οπτικό σήμα πυράς υπάρχουν στις περιπτώσεις όπου π.χ. η Μήδεια ύψωσε αναμμένο πυρσό για να ειδοποιήσει τους Αργοναύτες να μεταβούν στην Κολχίδα ή όταν ειδοποιείται με πυρσό ο Αγαμέμνων για την είσοδο του Δούρειου Ίππου στην Τροία από τον Σίνωνα και με πυρσό που σήκωσε ο ίδιος προς τον ελληνικό στόλο στην Τένεδο δίδοντάς του το σήμα της επιστροφής και κατάληψης της ανυποψίαστης πόλης.

Πολλά από τα φωτεινά σήματα ανταλλάσσονταν την νύκτα στη θάλασσα μεταξύ πλοίων και ξηράς και γενικά τα περισσότερα από αυτά αντιστοιχούσαν σε προσυμφωνημένα μηνύματα. Τα φωτεινά αυτά σήματα οι Έλληνες τα ονόμαζαν «πυρσούς» ή «φρύκτους» και από εδώ γνωρίζουμε και τους «φίλιους φρύκτους» ή τους «πολέμιους φρύκτους».

Συγκεκριμένα όπως σημειώνει ο Θυκυδίδης, όταν στο στρατόπεδο έρχονταν φίλοι, οι στρατιώτες ύψωναν απλώς τους αναμμένους πυρσούς (φίλιοι φρύκτοι), ενώ όταν πλησίαζαν εχθροί, οι πυρσοί ανέμιζαν δεξιά-αριστερά (πολέμιοι φρύκτοι).

Οι πυρσοί αυτοί στη διάρκεια της ημέρας απλώς ανέδυαν καπνό, που σήμαινε ότι χρησιμοποιούσαν εύφλεκτα υλικά, στα οποία πολλοί ιστορικοί αποδίδουν τις λέξεις/φράσεις φρύκτους ανίσχειν, πυρσεύειν, φρυκτωρεύω (γνωστοποιώ είδηση από μεγάλη απόσταση) και φρυκτωρίες.

Οι φρυκτωρίες εκμεταλλευόμενες τις διάσπαρτες νήσους του Αιγαίου και την ορεινή μορφολογία του Ελλαδικού χώρου, χρησιμοποιούν την πυρά και έναν κώδικα αναπαράστασης γραμμάτων (παρόμοιο του κώδικα Morse) για την μετάδοση αξιόπιστων μηνυμάτων σε πολλά χιλιόμετρα (έως και 130). Το σύστημα αυτό εντάσσεται στην προϊστορία του τηλέγραφου.

Αν ήταν νύκτα, οι υπεύθυνοι στρατιώτες στην φρυκτωρία (φρυκτωροί) άναβαν πυρές για την μετάδοση σημάτων, ενώ κατά την διάρκεια της ημέρας χρησιμοποιούσαν πυκνό καπνό.

Οι λέξεις καμινοβιγλάτορες και Ωρονόμιο χρησιμοποιούνται για την περιγραφή του συστήματος φρυκτωριών στο κείμενο.

Σημαντικός σταθμός οπτικών τηλεπικοινωνιών ήταν το «καιροσκοπείο» στην κορυφή του Άθω (κατά τον Αναξίμανδρο) με ιστορία που αρχίζει από τη Γιγαντομαχία της μυθολογίας.

Τόπος φρυκτωρίας θεωρείται και η κορυφή του Μεσσάπιου της Εύβοιας αλλά και του πύργου του Δρακάνου (4ος π.Χ. αιώνας) στη Ανατολική Ικαρία, της Ανάφης, της Γιούχτας (Κνωσός), του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο, το Άκτιο, το ακρωτήριο του Σίδερου, κ.ά.

Πολλά από αυτά τα σημεία είναι και σήμερα φάροι.

Η μελέτη των φρυκτωριών εμφανίζει αρκετό ενδιαφέρον αλλά και δυσκολία, τόσο γιατί πολλοί από αυτούς τους αρχαίους πύργους έχουν καταστραφεί εντελώς, όσο και γιατί για όσους διασώζονται δεν είναι εύκολο να τεκμηριωθεί η χρήση τους.

Τα πράγματα δυσχεραίνουν όταν αναφέρονται και σοβαρές απόψεις για πυραμίδες ή μικρά φρούρια.

Εσωτερική Αρθρογραφία

• επικοινωνία
• είδηση
• πληροφορία

Βιβλιογραφία

• "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικόν ΗΛΙΟΥ",τόμος ΚΓ΄, σελίδα 270.
• "Αρχαιοελληνικά δίκτυα επικοινωνίας, Οπτικός και υδραυλικός τηλέγραφος, φρυκτωρίες και κωδικοποιημένα σήματα", Κώστα Στυλιάδη, στο τεύχος με τίτλο "Τηλεπικοινωνίες, Από τις φρυκτωρίες στους δορυφόρους", ΕΠΤΑ Ημέρες της Καθημερινής,16.5.1999.

Ιστογραφία

• Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
• Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
• [ ]
• [ ]

Κίνδυνοι Χρήσης

Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες σε αυτήν την εγκυκλοπαίδεια ωστόσο, παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπ' όψη ότι η "Sciencepedia" δεν μπορεί να εγγυηθεί, από καμιά άποψη, την εγκυρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει. "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα να έχουν αλλοιωθεί, βανδαλισθεί ή μεταβληθεί από κάποιο άτομο, η άποψη του οποίου δεν συνάδει με το "επίπεδο γνώσης" του ιδιαίτερου γνωστικού τομέα που σας ενδιαφέρει." Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι όλα τα άρθρα μπορεί να είναι ακριβή, γενικώς, και για μακρά χρονική περίοδο, αλλά να υποστούν κάποιο βανδαλισμό ή ακατάλληλη επεξεργασία, ελάχιστο χρονικό διάστημα, πριν τα δείτε. Επίσης, Οι διάφοροι "Εξωτερικοί Σύνδεσμοι (Links)" (όχι μόνον, της Sciencepedia αλλά και κάθε διαδικτυακού ιστότοπου (ή αλλιώς site)), αν και άκρως απαραίτητοι, είναι αδύνατον να ελεγχθούν (λόγω της ρευστής φύσης του Web), και επομένως είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν σε παραπλανητικό, κακόβουλο ή άσεμνο περιεχόμενο. Ο αναγνώστης πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός όταν τους χρησιμοποιεί.

- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν

---

>>Διαμαρτυρία προς την wikia<<

- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)

---